Mónaco

De Uiquipedia


(En detalle)	(En detalle)

Lema nacional: Deo Juvante
(Llatín: "Cola ayuda de Dios")

Himnu nacional: Hymne Monégasque

Capital
• Población
• Coordenaes Mónaco¹
32.409 (2005)
43°44′ N 7°24′ E

Principal ciudá Mónaco¹

Idiomes oficiales

Francés

Forma de gobiernu

Príncipe
Ministru d'Estáu

Monarquía parlamentaria
Alberto II
Jean-Paul Proust

Independencia
• Fecha 8 de xineru de 1297

Superficie
• Total
• % agua
Llendes
Costes Puestu 193º
1,95 km²
despreciable
4,4 km (con Francia)
4,1 km

Población
• Total
• Densidá Puestu 188º
32.409 (2005 est.)
16.620 (1º) hab./km²

PIB
• Total (2000)
• PIB per cápita Puestu 177º
US$ 870 millones
US$ 27.000 (24th)

Moneda Euro² (€, EUR)

Xentiliciu Monegascu, monegasca

Fusu horariu
• en branu CET (UTC+1)
CEST (UTC+2)

Dominiu Internet .mc

Códigu telefónicu +377

Prefixu radiofónicu 3AA-3AZ

Códigu ISO 492 / MCO / MC

Miembru de: OIF, ONU, OSCE

¹ Mónaco ye una ciudá-estáu.

² Antes de 1999: francu francés

Mónaco (Munegu en monegascu, Monegue en occitanu Monaco en francés), ye una ciudá-estáu del sur d'Europa, arrodiada por Francia y na oriella del mar Mediterraneu.

[editar] Xeografía

Con malapenes 2 km², Mónaco ye'l segundu país independiente mas pequeñu del mundu, dempués del Vaticano.

Allúgase na costa del mar Mediterraneu, a 18 km de Niza, a 12 km de la frontera italiana y ta arrodiáu dafechu por Francia. El so territoriu ta urbanizáu casique enteramente.

El clima ye suave y soleyeru, con temperatures medies ente los 8°C de xineru y febreru y los 26° de xunetu y agostu.

[editar] Barrios

Mónaco ta dividío en seis barrios (quartiers):

Monaco - Ville, el cascu antiguu de la ciudá, construyíu sobre una elevación rocosa qu'entra na mar y que se conoz como le rocher (el peñón).
La Condamine, alredor del puertu y la plaza'l mercáu. Ye'l llugar de salida y de meta del Gran Premiu automóvil de Mónaco.
Monte-Carlo (antiguamente Spélugues), la principal zona residencial, onde tamién s'alluga'l casinu. Nesti barriu tien llugar la mayor parte del Gran Premiu automóvil de Mónaco y del Ralli automóvil de Monte-Carlo.
Fontvieielle, un barriu nuevu construyíu en terrenos ganaos a la mar.
Larvotto, el barriu de les playes.

[editar] Demografía

Amestando-y les ciudaes franceses llenderes (Cap-d'Ail, Beausoleil, Roquebrune-Cap-Martin, La Turbie) o prósimes (Menton), Mónaco forma una aglomeración d'alredor de 100.000 habitantes.

Anque ye una ciudá de talla media, al ser un territoriu tan pequeñu, ye'l país independiente con mayor densidá de población.

Mónaco tien la particularidá de que les persones de nacionalidá monegasca (7.200 en 2004) son minoritaries nel so propiu país. La mayoría de la población ye de nacionalidá francesa (47 %), mientres que monegascos y italianos representen alredor del 16% caún. Los otros 21% repártense ente 125 nacionalidaes diferentes.

La única llingua oficial del estáu ye'l francés, anque'l monegascu enséñase na escuela y ye materia optativa nel bachilleratu. L'inglés y l'italianu son otres llingües abondo falaes en Mónaco.

La tase d'alfabetización de los monegascos ye enforma elevada, el 99%.

El catolicismu ye la relixón oficial, pero la constitución garantiza la llibertá de cultu.

[editar] Historia

El territoriu de Mónaco, ocupáu dende la prehistoria fue una colonia de la república de Xénova, que construyó una fortaleza en 1215.

En 1297 François Grimaldi, amarutáu de flaire franciscanu, apoderose de la fortaleza y instaló la dinastía de los Grimaldi, que gobierna Mónaco dende entonces. La única escepción fue la dómina 1793-1814 na que Mónaco s'integró en Francia, col nome de Fuerte d'Hércules (Fort d'Hercule).

El Congresu de Viena convirtió a Mónaco nun protectoráu del Reinu de Cerdeña, hasta 1861 enque un tratáu franco-monegascu garantizó la so soberanía. Con ocasión d'esti tratáu, Francia anexonó les ciudaes de Menton y Roquebrune (anguaño Roquebrune-Cap-Martin), que proclamaran la secesión de Mónaco en 1848.

La Constitución de 1911, que llimitó los poderes del Príncipe de Mónaco, convirtió a la ciudá nuna monarquía constitucional.

En 1918, Mónaco robla un tratáu con Francia mediante'l qu'esti últimu país concede-y una proteición llimitada a cambiu d'alliniase colos sos intereses políticos, militares y económicos.

En 1962 apruébase una constitución que proclama l'abolición de la pena de muerte, reconoz el derechu de votu a les muyeres y crea un Tribunal Supremu que garantiza les llibertaes fundamentales.

En 1993 Mónaco conviértese oficialmente en miembru de les Naciones Uníes.

En 2002 un tratáu nuevu ente Francia y Mónaco estipula que'l principáu siguirá siendo un estáu independiente anque se dea'l casu que nun haya descendientes de la dinastía.

[editar] Enllaces esternos

Vea les imáxenes de Commons sobre

Mónaco.

	Países d'Europa
Albania \| Alemaña \| Andorra \| Austria \| Azerbaiyán \| Bielorrusia \| Bélxica \| Bosnia-Herzegovina \| Bulgaria \| República Checa \| Chipre \| Croacia \| Dinamarca \| Eslovaquia \| Eslovenia \| España \| Estonia \| Finlandia \| Francia \| Grecia \| Holanda \| Hungría \| Irlanda \| Islandia \| Italia \| Letonia \| Liechtenstein \| Lituania \| Luxemburgu \| República de Macedonia \| Malta \| Moldavia \| Mónaco \| Montenegru \| Noruega \| Polonia \| Portugal \| Reinu Uníu \| Rumanía \| Rusia \| San Marino \| Serbia \| Suecia \| Suiza \| Turquía \| Ucrania \| Vaticano \| Xorxa
Posesiones: Islles Feroe \| Xibraltar \| Guernsey \| Jan Mayen \| Jersey \| Irlanda del Norte \| Islla de Man \| Svalbard