Ðinh Hạng Lang
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Đinh Hạng Lang (chữ Hán: 丁項郎) là Thái tử nhà Đinh, con trai Đinh Bộ Lĩnh, tức Đinh Tiên Hoàng.
Đinh Bộ Lĩnh có ba con trai: Đinh Liễn, Đinh Toàn và Đinh Hạng Lang. Trong đó con cả Đinh Liễn là người cùng Đinh Bộ Lĩnh đánh dẹp 12 sứ quân, lập nên nhà Đinh. Năm Mậu Thìn 968, khi Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi, đặt quốc hiệu là Đại Cồ Việt, định đô ở Hoa Lư, thì Đinh Liễn được phong làm Nam Việt Vương.
Năm Mậu Dần 978, Đinh Bộ Lĩnh lập Hạng Lang làm Thái tử. Đinh Liễn quá tức giận nên đã giết chết Hạng Lang, em trai mình vào mùa xuân năm 979[1]. Sau đó Đinh Bộ Lĩnh và Đinh Liễn cùng bị một viên quan là Đỗ Thích giết chết[2]. Người con trai còn lại của của Đinh Bộ Lĩnh là Đinh Toàn lên ngôi.
Ngô Sĩ Liên viết trong Đại Việt sử ký toàn thư, bản kỉ quyển 1:
"Truyền ngôi cho con trưởng là đạo thường của muôn đời, bỏ đạo ấy mà không có biến loạn thì quả là chưa bao giờ nghe vậy. Cũng có khi nhân thời loạn mà lập Thái Tử, nhưng trước hết phải chọn người có công, nếu con trưởng ác đức thì phải phế bỏ đi rồi sau mới lập con thứ. Thế là xử việc lúc biến mà vẫn được đúng, người xưa cũng từng làm. Nam Việt Vương Đinh Liễn là con trưởng, từng có công lao, chưa thấy có lỗi. Đinh Tiên Hoàng vì yêu con thứ mà quên con trưởng, tưởng thế là thỏa tình yêu quý, nào có biết đâu như thế là làm hại con. Còn như Đinh Liễn giết em, nhẫn tâm đến thế thì rõ là thiên đạo và nhân luân đều mất hết, tức là tự chuốc họa thiệt thân, lại còn liên lụy đến cha nữa[3], há chẳng rùng rợn lắm sao? Nếu không như vậy thì tội đại ác của Đỗ Thích vì đâu mà có, đúng như lời sấm truyền?"
Đinh Hạng Lang cùng Đinh Bộ Lĩnh, Đinh Liễn và Đinh Toàn được thờ ở Đền vua Đinh, huyện Hoa Lư, Ninh Bình.
[sửa] Chú thích
- ▲ Sách Đại Việt sử ký toàn thư, bản kỉ quyển 1 chép: Mùa xuân [năm Kỷ Mão, 979], Nam Việt Vương [Đinh Liễn] giết chết Hoàng Thái Tử Hạng Lang. Đinh Liễn là con trưởng của Nhà vua, thuở hàn vi từng chịu đựng gian khổ, khi thiên hạ được thái bình, ý vua cũng muốn truyền ngôi cho, bèn phong làm Nam Việt Vương. Đinh Liễn lại cũng từng chịu mệnh và nhận tước vị của nhà Tống ban cho. Nhưng về sau, vua sinh được người con trai nhỏ là Hạng Lang, rất mực yêu quý, bèn lập Hạng Lang làm Thái Tử. Đinh Liễn bất bình, liền sai người lập mưu giết đi.
- ▲ Sách sử đều ghi Đỗ Thích giết cha con Đinh Tiên Hoàng; tuy nhiên một số nhà nghiên cứu hiện đại có đặt giả thuyết Dương Vân Nga cấu kết với Lê Hoàn trong việc ám sát Đinh Tiên Hoàng và Đinh Liễn để đưa con trai Đinh Toàn lên ngôi. Xem thêm bài Đinh Tiên Hoàng
- ▲ Chỉ việc về sau, hai cha con Đinh Tiên Hoàng và Đinh Liễn bị giết hại
