Yidiş
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 |
|
|
| Musevi felsefesi |
|---|
| İnanç esasları • Seçilmişlik • Alaha |
| Tanrı • Kabala |
| Mesih • Musevi ahlakı • Kader |
| Kaşerut • Tevazu • Minyan • Tsedaka |
| Dini metinler |
| Tevrat/Tora • Tanah • Talmud • Zohar |
| Humaş • Sidur • Mişna Tora • Arba Turim |
| Şulhan Aruh • Tosefta • Mişna Berurah |
| Tanya • Midraş • Piyutim |
| Kutsal Şehirler |
| Kudüs • Safed • Hebron • Tiberia |
| Musevi Bayramları |
| Şabat • Roşaşana • Yom Kippur • Sukot |
| Simhat Tora • Hanuka • Asara BaTevet |
| Tu Bişvat • Purim • Pesah |
| Şavuot • 9 Av • Şaloş Regalim |
| Önemli şahsiyetler |
| Avraham • Moşe • Dvora • Rut • David |
| Şlomo • Eliyahu • İlel • Şamay • Raşi |
| İbn Ezra • Rif • Ramban • Gersonides |
| Saadia Gaon • Rambam |
| Baal Şem Tov • Tosafistçiler |
| Yosef Alba • Yosef Karo • Ovadia Yosef |
| Dini roller |
| Kohen • Haham • Hazan • Mohel |
| Dayan • Maşgiah • Roş yeşiva • Gabay |
| Şohet • Menaker • Kabar • Tokea |
| Dini binalar |
| Tapınak • Sinagog • Mikve |
| Musevi Ayin sistemi |
| Musevi Ayinleri • Şahrit |
| Minha • Ma'ariv (veya Arvit) • Avdala |
| Musevi dilleri |
| İbranice · Ladino · Yidiş |
| Aramice · Yahudi Arapçası |
| Musevi etnik bölünmeler |
| Aşkenaz Museviler · Sefarad Museviler |
| Parsim · Buhara Musevileri |
| Doğulu Museviler · Temani |
| Musevi mezhepleri |
| Musevilik • Karaylar • Samaritler |
| Tutucu musevilik • Ortodoks Musevilik |
| Hasidizm • Beta Israel |
| Reformist musevilik • Hümanist musevilik |
| Yeniden yapılanmacı musevilik |
Yidiş (Yid. ייִדיש) is Avrupa ve Amerika ve Asya’da 3.5 milyon’dan fazla Aşkenaz Yahudisi tarafından konuşulan, Cermen kökenli dil. Diğer birçok Musevi dili gibi İbrani Alfabesi ile yazılır.
Konu başlıkları |
[değiştir] Konuşulduğu Ülkeler
Yidiş dili: A.B.D'da (1.250.000), Rusya'da (701.000), İsrail'de (215.000), Ukrayana'da (634.000), Beyazrusya'da (231.000), Almanya'da (50.000), Kanada'da (50.000), Arjantin ve birçok ülkede Musevi azınlıklarca toplam 3.200.000’den fazla kişi tarafından konuşulur.
[değiştir] Özellikler
Hint Avrupa dilleri'nini Cermen dilleri kolunun, Batı Almanca-Batı Grubu, Yüksek almanca bölümünde bulunan Yidiş, her ne kadar farklı bir alfabe ile yazılda da bu dili bilmeyen insanlarca duyulduğunda Almanca olduğunu zannedebilir ve eğer Almanca biliyorsa %60 - %70 oranında bu dili anlıyabilir. Ancak Yidiş diline İbranice, Aramice ve Slav kökenli dillerden giren ek ve kelimeler bulunduğundan tam anlama mümkün olmaz.
[değiştir] Lehçeleri
Batı ve Doğu lehçesi olmak üzere iki lehçesi vardır, Doğu Avrupa ve Asya’da konuşulan Doğu lehçesi Slav dillerinden etkilenmişken, batı lehçesi daha çok Batı Avrupa dilleri ve özellikle İngilizce’den etkilenmiştir.
[değiştir] Medya
Bu gün dünya üzerinde Yidiş dili ile basılmakta olan 100’den fazla, gazete ve dergi bulunmaktadır. Yidiş dili zengin bir edebiyat dili olduğundan. Bu dil ile verilmiş eserlerin sayısı bilinmemektedir. Yine dünya zerinde birçok ülkede Yidiş tiyatrolar ve sinemalar olduğu gibi internet üzerinde de birçok site Yidiş dili ile oluşturulmıştur.
[değiştir] Dış Bağlantılar:
- İngilizce çevirileriyle Yidiş kelimeler ve kalıplar.
- Musevi Dili Araştırma Websitesi: Yidiş
- On-line Yidiş sözlük
- Milli Yidiş Kitap Merkezi
 |
Dil ile ilgili bu madde bir taslaktır. İçeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
