Sansargiller
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| ?Sansargiller | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Ayı sansarı (Gulo gulo)
|
||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||
|
||||||||||
|
|
||||||||||
|
Sansargiller (Mustelidae), etçiller (Carnivora) takımına ait bir familya.
Sansarların familyasına, sansarların yanında samurlar, porsuklar ve gelinciklerde dahildir. Eskiden bu familyaya mensup sayılan kokarcalar (Mephitidae) modern bilimde ayrı bir familya olarak kabul edilir.
Konu başlıkları |
[değiştir] Özellikleri
Çoğu sansargilin ortak özelliği uzun ve zarif bir vücut yapısıdır; sadece porsukların ve ayı sansarının vücudu daha iri yapılıdır. Renkleri çoğunlukla kahverengi ya da siyah olur. Bazı türlerde benekler, çizgiler ya da diğer motifler bulunur. Kuyrukları ve bacakları vücutlarına göre kısadır. Her ayağında 5 adet içeriye çekilemeyen tırnaklar vardır. Çeneleri ve kulaklarıda kısadır. Dişlerinin sayıları türden türe 28 ile 38 arası değişir. Bütün sansargillerin, kokarcalarda da olduğu gibi, koku üretebildiği iyi gelişmiş bir anal bezesi vardır. Bununla kendi bölgelerini işaretleyebilir ve ya bazı türlerin yaptığı gibi (bal porsuğu) kendini savunmak için pis koku yayabilirler.
Diğer etçiller ile karşılaştırıldıklarında sansargiller genelde küçük yırtıcı hayvanlardır ama en ufakları (fare gelinciği) ve 30 kg ağırlığa kadar varabilen en büyükleri (su samuru, dev samur, ayı sansarı) arasında buna rağmen büyük bir fark vardır.
[değiştir] Dağılım ve yaşam alanı
Neredeyse dünyanın her yerinde sansargillere rastlanılabilir. Tek eksik oldukları yerler Avustralya ve Ozeanya bölgeleri, Madagaskar adası ve Karibik adaları'dır.
Sansargiller çok farklı yaşam alanlarında bulunurlar. Bu konuda tek ortak özellikleri fazla kurak bölgeleri sevmemeleridir. Çogu türleri hatta su yakınında yaşamaya bağımlıdır ve ırmakların, göllerin, bir kaç türü de denizlerin kenarlarında bulunurlar. Özellikle samurlarda suya bağımlılık çok büyüktür. Deniz samuru hatta Pasifik okyanusunun açıklarında yaşar.
[değiştir] Yaşam şekli
Familyanın çoğu türleri hava kararınca aktif olurlar. Gündüz aktif olanlar azınlıktadır. Sansargiller barınak olarak kullandıkları mağaraları hep kendileri kazmaz, bazen diğer hayvanlar tarafından kazılmış mağaralarada yerleşebilirler. Çoğu türler yerde yaşarlar ve ince vücutları ile rahatlıkla diğer küçük hayvanların kazdıkları tünellere girip onları avlarlar. Bazıları ağaçlara da tırmanır, ve hatta ağaç sansarı gibi ağaçlarda yaşar. Sansargillerin arasında çok usta yüzücüler bulunur; özellikle samurlar.
Sansargiller neredeyse hep yanlız yaşarlar ve kendilerine sahip edindikleri bölgeyi titizlikle savunurlar. Koku alma ve duyma kabiliyetleri çok iyidir.
[değiştir] Beslenme
Sansargiller genelde etoburdurlar ama mevsime göre farklı derecede bitkisel beslenebilirler. Sansargillerin avladıkları hayvanların büyüklükleri kendilerinden çok daha büyük olmaları ile dikkati çekerler; örneğin gelincikler kendilerinden çok daha büyük olan yaban tavşanını avlarlar ve ayı sansarı hatta orta boylu geyik türlerine bile saldırır.
[değiştir] Üreme
Sansargiller senede bir kez yavru yapar ve gebelik 30-60 gün sürer. Yeni doğan yavrular kör, korumasız ve annelerine çok bağımlıdır, ama kısa süre içinde gelişirler. Çoğu türlerde yavrular 2 ay içinde bağımsız olurlar ve 6-12 ay içinde kendileri üreyebilir olgunluğa ulaşırlar. Ömürleri 5-20 yıl arasıdır.
[değiştir] Türkiye'nin sansargilleri
- Gelincik (Mustela nivalis)
- Büyük gelincik, Kakım (Mustela erminea)
- Kokarca (Mustela putorius)
- Alaca sansar (Vormela peregusna)
- Kır sansarı (Martes foina)
- Ağaç sansarı (Martes martes)
- Porsuk (Meles meles)
- Su samuru (Lutra lutra)
[değiştir] Sınıflandırma
Sansargillerin sınıflandırmasında geleneksel bilimde 55 tür, 20 cins'e ayrılır, ve bunlar 5 alt familya'ya bölünür:
- Mustelinae
- Asıl sansarlar (Martes), 8 tür
- Ayı sansarı (Gulo gulo)
- Tayra (Eira barbara)
- Mustela (Gelincikler) 17 tür
- Alaca sansar (Vormela peregusna)
- Grisons (Galictis), 2 tür
- [[]] (Lyncodon patagonicus)
- Zorilla (Ictonyx striatus)
- [[]] (Poecilictis libyca)
- [[]] (Poecilogale albinucha)
- Porsuklar (Mephitinae)
- Avrupa porsuğu (Meles meles)
- Domuz porsuğu (Arctonyx collaris)
- Güneş porsukları (Melogale), 4 tür
- Bal porsukları (Mellivorinae)
- Bal porsuğu (Mellivora capensis)
- Boz porsuklar (Taxidiinae)
- Boz porsuk (Taxidea taxus)
- Samur (Lutrinae)
- Eski dünya samurları (Lutra), 3 tür
- Hint balıkçıl samuru (Lutrogale perspicillata)
- Yeni dünya samuru (Lontra), 4 tür
- Dev samur (Pteronura brasiliensis)
- Parmaklı samur (Aonyx), 2 tür
- Cüce samur (Amblonyx cinereus)
- Deniz samuru (Enhydra lutris)
[değiştir] Dış bağlantılar
 |
Wikimedia Commons'da Sansargiller ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. |
 |
Wikispecies'de Sansargiller ile ilgili taksonomi bilgileri bulunur. |
