Vikipedi:Her vikipedi'de olması gereken maddeler (Türkçe Vikipedi sürümü)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Her dilde sürümü olan Vikipedilerin kimi çok büyük, kimi çok küçüktür. Hepsinde olması gereken bazı temel madedler vardır. Bunlar taslak dahi olabilirler.

Aşağıda her Vikipedi'de olması gereken 1000 temel maddenin bir listesi vardır. Bu liste Meta'daki "meta:List of articles all languages should have" sayfasının çevirisi olan "Vikipedi:Her Vikipedi'de olması gereken maddeler (Meta Sürümü)" sayfasına dayandırılmıştır. Meta'daki liste Batı-merkezli bir bakış açısını yansıtıyor olabileceği için bu listenin Türk kültürünü de içeren, daha "evrensel" bir boyut kazanması iyi olur.

Eğer bu listede eksiklikler olduğunu düşünüyorsanız değişikliklerinizi bu sayfada, tartışma sayfasında topluluğun fikrini aldıktan sonra yapın. Buradaki liste Meta'daki listeden farklılaşırsa ikisini bütünleştirmek için ilerde girişimde bulunabiliriz.

Bu listelerin yaptırıcı bir yönü yoktur, amaç "en temel" 1000 maddeyi listeleyerek tüm Vikipedi'lerin dengeli büyümelerine yol göstermektir.

---

Konu başlıkları 1 Biyografi 1.1 Artistler 1.2 Besteciler ve müzisyenler 1.3 Kaşifler 1.4 Siyasi liderler ve aktivistler 1.5 Bilimciler, mucitler ve matematikçier 1.6 Yazarlar ve düşünürler 2 Tarih 2.1 Tarih öncesi ve eski dünya 2.2 Orta Çağlar ve Rönesans 2.3 Endüstri çağı 3 Coğrafya 3.1 Kıtalar ve başlıca bölgeler 3.2 Ülkeler 3.3 Şehirler 3.4 Su kitleleri 3.5 Dağlar, vadiler ve çöller 4 Toplum 4.1 Aile 4.2 Politika 4.3 Uluslararası örgütler 4.4 Toplumsal konular 5 Kültür 5.1 Mimarlık 5.2 Oyun, spor ve diğer etkinlikler 5.3 Diller ve Edebiyat 5.4 Felsefe 5.5 Din 6 Bilim 6.1 Astronomi 6.2 Biyoloji 6.2.1 Anatomi 6.2.2 Yemek ve İçmek 6.2.3 Tıp 6.2.4 Canlılar 6.3 Kimya ve Jeoloji 6.4 Fizik 6.5 Hava durumu ve iklim 7 Teknoloji 8 Matematik

[değiştir] Biyografi

100 önemli tarihi kişilik hakkında en az üç cümle.

[değiştir] Artistler

1. Vincent van Gogh
2. Michelangelo
3. Pablo Picasso
4. Rembrandt
5. Diego Velázquez
6. Leonardo da Vinci
7. Joseph Mallord William Turner

[değiştir] Besteciler ve müzisyenler

1. Johann Sebastian Bach
2. The Beatles
3. Ludwig van Beethoven
4. Wolfgang Amadeus Mozart
5. Felix Mendelssohn

[değiştir] Kaşifler

1. Roald Amundsen
2. Jacques Cartier
3. Christopher Columbus
4. Hernán Cortés
5. Francis Drake
6. Vasco da Gama
7. Edmund Hillary
8. Ferdinand Magellan
9. Marco Polo

[değiştir] Siyasi liderler ve aktivistler

1. Büyük Akbar
2. Büyük İskender
3. Kofi Annan
4. Augustus
5. Silvio Berlusconi
6. Otto von Bismarck
7. Tony Blair
8. Simón Bolívar
9. George W. Bush
10. Julius Caesar
11. Hugh Capet
12. Fidel Castro
13. Şarlman
14. V. Charles, Kutsal Roma İmparatoru
15. Jacques Chirac
16. Winston Churchill
17. Kleopatra
18. I. Elizabeth (İngiltere)
19. Franz Ferdinand
20. Mahatma Gandhi
21. Charles de Gaulle
22. Ernesto Che Guevara
23. Hirohito
24. Adolf Hitler
25. Cengiz Han
26. Martin Luther King, Jr.
27. Vladimir Lenin
28. 16. Louis (Fransa)
29. Nelson Mandela
30. Mao Zedong
31. Benito Mussolini
32. Napoleon
33. Kwame Nkrumah
34. I. Peter (Rusya)
35. II. Phillip (İspanya)
36. Józef Piłsudski
37. Pol Pot
38. I. Richard (İngiltere)
39. Franklin Delano Roosevelt
40. Salaadin
41. Gerhard Schröder
42. Shaka Zulu
43. Oturan Boğa
44. Josef Stalin
45. Timurlenk
46. Leon Trotsky
47. Harry Truman
48. Tutankhamun
49. Kraliçe Victoria (Birleşiık Krallık)
50. Lech Wałęsa
51. II. Wilhelm
52. I. William I (İngiltere)

[değiştir] Bilimciler, mucitler ve matematikçier

1. Al-Khawarizmi
2. Archimedes
3. Nicolaus Copernicus
4. Charles Darwin
5. Thomas Alva Edison
6. Albert Einstein
7. Fibonacci
8. Henry Ford
9. Galileo Galilei
10. Bill Gates
11. Carl Friedrich Gauss
12. Johannes Gutenberg
13. Nikolai Lobachevsky
14. Isaac Newton
15. Blaise Pascal
16. Claudius Ptolemaeus
17. Pythagoras
18. Wright Kardeşler

[değiştir] Yazarlar ve düşünürler

1. Dante Alighieri
2. Aristo
3. Aristophanes
4. Isaiah Berlin
5. Miguel de Cervantes
6. Confüçyüs
7. René Descartes
8. Diogenes of Sinope
9. Johann Wolfgang von Goethe
10. Herodotus
11. Hippocrates
12. Homer
13. Victor Hugo
14. Immanuel Kant
15. Lao Tsu
16. Martin Luther
17. Karl Marx
18. Molière
19. Montesquieu
20. Platon
21. Bertrand Russell
22. William Shakespeare
23. Adam Smith
24. Socrates
25. Sun Tzu
26. Virgil
27. Voltaire
28. Zenon (Citium)
29. Zeno (Elea)

[değiştir] Tarih

1. Tarih

Not: Aşağidakiler anglosakson merkezli bir liste oluşturmaktadır ve "Batı Medeniyeti" ağırlıklıdır. Diğer kültürlerin önemli dönem ve olaylarını kapsayacak çekilde genişletilmelidir.

En az beş cümle:

[değiştir] Tarih öncesi ve eski dünya

1. İnsan evrimi
2. Tarih öncesi
3. Taş devri
4. Bronz çağı
5. Demir çağı
6. Eski Çin
7. Indus Vadisi Medeniyeti
8. Eski Mısır
9. Eski Yunanistan
10. Eski Roma
11. Arkeoloji
12. Bizans İmparatorluğu
13. Makedonya İmparatorluğu
14. Mezoamerika
15. Selçuk İmparatorluğu
16. Sümerler

[değiştir] Orta Çağlar ve Rönesans

1. Amerikan Özgürlük Savaşı
2. Kara ölüm
3. Britanya İmparatorluğu
4. Karşı-Reform
5. Haçlı seferleri
6. Holanda ayaklanması
7. Doğu-Batı ayrılığı
8. İngiliz İç Savaşı
9. Aydınlanma
10. Amerika'nın Avrupalılar tarafından sömürgeleştirilmesi
11. Fransız Devrimi
12. Kutsal Roma İmparatorluğu
13. İnkalar
14. Orta çağlar
15. Ming Hanedanı
16. Babür İmparatorluğu
17. Osmanlı İmparatorluğu
18. Polonya'nın bölünmesi
19. Polonya-Litvanya Cumhuriyeti
20. Protestan Reformasyonu
21. Rönesans
22. Vikingler
23. Yuan Hanedanı

[değiştir] Endüstri çağı

1. 1973 petrol krizi
2. Afgan-Sovyet Savaşı
3. Amerikan İç savaşı
4. Apartheid
5. Britanik Raj
6. Çin iç savaşı
7. Soğuk savaş
8. Sömürgeciliğin sonu
9. Sovyetler Birliğinin dağılması
10. İsrail'in kurulması
11. Fransız-Prusya savaşı
12. Almanya'nın birleşmesi
13. Büyük depresyon
14. Körfez savaşı
15. Holocaust
16. Rus İmparatorluğu
17. Hindistan Bağımsızlık Hareketi
18. Endüstri Devrimi
19. İran Devrimi
20. İtalyanın birleşmesi
21. Kore Savaşı
22. Meiji Restorasyonu
23. Napolyon savaşları
24. Nazi Almanyası
25. Hindistan'ın bölünmesi
26. Çing Hanedanı
27. Almanya'nın tekrar birleşmesi
28. Rus iç savaşı
29. Rus Devrimi
30. Afrika'nın sömürgeleşmesi
31. Dayanışma (Solidarność)
32. Uzayın keşfi
33. İspanya İç Savaşı
34. Versay Antaşması
35. Vietnam Savaşı
36. I. Dünya Savaşı
37. II. Dünya Savaşı

[değiştir] Coğrafya

1. Coğrafya
2. Şehir
3. Kıta
4. Ülke
5. Çöl
6. Dağ
7. Okyanus
8. Bölge
9. Nehir
10. Deniz

[değiştir] Kıtalar ve başlıca bölgeler

Aşağıdakiler hakkında en az üç cümle:

1. Afrika
2. Antarktika
3. Asya
4. Avrupa
5. Latin Amerika
6. Orta Doğu
7. Kuzey Amerika
8. Okyanusya
9. Güney Amerika

[değiştir] Ülkeler

Her ülke hakkında bir cümle ve bir tablo.

[değiştir] Şehirler

1. Atina
2. Bağdat
3. Bangkok
4. Beijing
5. Berlin
6. Buenos Aires
7. Kahire
8. Hong Kong
9. İstanbul
10. Kudüs
11. Londra
12. Madrid
13. Manila
14. Mekke
15. Mexico City
16. Moskova
17. Mumbai
18. New York
19. Paris
20. Rio de Janeiro
21. Roma
22. São Paulo
23. Seul
24. Şanghay
25. St. Petersburg
26. Tahran
27. Tokyo
28. Viyana
29. Washington, D.C.

[değiştir] Su kitleleri

1. Amazon Nehri
2. GÜney Okyanusu (Antarktik Okyanusu)
3. Arktik Okyanusu
4. Atlantik Okyanusu
5. Baltık Denizi
6. Karadeniz
7. Büyük Set Resifi (Great Barrier Reef)
8. Büyük Göller (ABD)
9. Hint Okyanusu
10. Baykal Gölü
11. Tanganyika Gölü
12. Titikaka Gölü
13. Akdeniz
14. Mississippi Nehri
15. Niagara şelaleleri
16. Nil
17. Kuzey Denizi
18. Pasifik Okyanusu

[değiştir] Dağlar, vadiler ve çöller

1. Alpler
2. And Dağları
3. Büyük Kanyon
4. Himalaya
5. Sahra Çölü

[değiştir] Toplum

[değiştir] Aile

1. Aile
2. Oğlan
3. Çocuk
4. Kız
5. Erkek
6. Kadın
7. Yaşlı

[değiştir] Politika

1. Politika
2. Anarşizm
3. Kapitalizm
4. Komünizm
5. Demokrasi
6. Diktatörlük
7. Diplomasi
8. Faşizm
9. Globalleşme
10. Emperyalizm
11. Liberalizm
12. Monarşi
13. Milliyetçilik
14. Sosyalizm

[değiştir] Uluslararası örgütler

1. Afrika Birliği
2. Göneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN)
3. Arap Birliği
4. Bağımsız Devletler Topluluğu
5. İngiliz Milletler Topluluğu
6. Avrupa Konseyi
   • [Avrupa İnsan Hakları konvansiyonu]]
   • [[Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi]
7. Avrupa Birliği
8. Cenevre Konvansiyonları
9. Kızılhaç/Kızılay
10. Interpol
11. NATO
12. Nobel Ödülleri
13. OECD
14. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (OSCE)
15. Olimpikler, tercihan Paralimpik Oyunlar ile beraber
16. OPEC
17. Amerikan Devletleri Örgütü
18. Birleşmiş Milletler
    • Uluslararası Atom Enerjisi Örgütü (IAEA)
    • Uluslararası Para Fonu (IMF)
    • Uluslararası Adalet Mahkemesi
    • Uluslararası Ceza Mahkemesi
    • Dünya Sağlık Örgütü (WHO)
    • Dünya Ticaret Örgütü (WTO)
    • UNICEF
    • UNESCO
    • Uluslararası İnsan Hakları Bildirgesi
    • Dünya Bankası

[değiştir] Toplumsal konular

1. Kürtaj
2. Doğum kontrolü
3. İdam cezası
4. Özgürlük
5. İnsan hakları
6. Barış
7. Irkçılık
8. Cinsel ayrım
9. Esaret
10. Savaş

[değiştir] Kültür

Aşağıdakilerin herbiri hakkında en az üç cümle:

1. Kültür
2. Sanat
   • Çizgi roman
   • Heykelcilik
3. Dans
4. Film
5. Müzik
   • Klasik müzik
   • Folk müziği
   • Caz
   • Pop müzik
   • Rock
6. Radyo
7. Televizyon

[değiştir] Mimarlık

1. Mimarlık
2. Kemer
3. Köprü
4. Kubbe
5. Büyük Çin Setti
6. Çivi
7. Piramit
8. Dünyanın yedi harikası
9. Tac Mahal

[değiştir] Oyun, spor ve diğer etkinlikler

1. Atletizm
2. Kumar
3. Oyun
   • Tavla
   • Dama
   • Satranç
   • Zar
   • Go
   • Mankala
   • İskanbil oyunları
4. Sporlar
   • Basketbol
   • kılıç (eskrim)
   • Formula Bir
   • Futbol
   • Tenis
5. Yüzme

[değiştir] Diller ve Edebiyat

1. Dil
   • Arapça
   • Bahasa Endonezya dili
   • Çince
   • Hollanda dili
   • İngilizce
   • Esperanto
   • Fransızca
   • Almanca
   • Yunanca
   • Hintçe
   • İtalyanca
   • Japonca
   • Korece
   • Latince
   • Portekizce
   • Rusça
   • Sanskritçe
   • İspanyolca
   • Urduca
2. Edebiyat
   • Binbir Gece Masalları
   • İlahî Komedi
   • Don Kişot
   • Ilyada
   • Odysseia
   • Cumhuriyet (Plato)

[değiştir] Felsefe

1. Felsefe
2. Estetik
3. Beden
4. Bilinç
5. Özgür irade
6. Hümanizm
7. Metafizik
8. Zihin
9. Gerçeklik
10. Doğru
11. Epistemoloji
12. Etik
13. Feminizm

[değiştir] Din

1. Din

Her din için en az beş cümlelik bir giriş olmalı:

1. Bahailik
2. Budizm
   • Gautama Buddha
3. Hıristiyanlık
   • İncil
   • Kilise
   • İsa
   • Papa
4. Konfüçyüsçülük
5. Hinduizm
   • Brahman
   • Krişna
   • Şiva
   • Upanişad
   • Veda
   • Yoga
6. İslam
   • Cami
   • Muhammed
   • Kur'an
7. Jainism
8. Yahudilik
   • İbrahim
   • Musa
   • Tevrat
9. Şinto
10. Sihizm
    • Guru Granth Sahib
11. Taoizm
    • Tao Te Çing
12. Zoroastrianizm
    • Zoroaster
13. Vudu

Aşağıdaki kavramlara birer giriş:

1. Agnostisizm
2. Ateizm
3. İlah
   • Tanrı
   • Tanrıça
4. Köktendincilik
5. Ruh (soul)
6. Ruh (spirit)
7. Deizm
   1. Monoteizm
   2. Politeizm

[değiştir] Bilim

Her ana bilim dalı için en az beş cümlelik bir tanıtım:

1. Bilim

[değiştir] Astronomi

1. Astronomi
2. Big Bang
3. Güneş sistemi
   1. Ay
   2. Dünya
   3. Merkür
   4. Venüs
   5. Mars
   6. Jüpiter
   7. Satürn
   8. Uranüs
   9. Neptün
   10. Pluton
   • Güneş
4. Galaksi
   • Samanyolu
5. Gezegen
6. Yıldız

[değiştir] Biyoloji

1. Eşeysiz üreme
2. Biyoloji
3. Ekoloji
4. Eşeyli üreme
   • Hamilelik
     • Embriyo
     • Fetus
     • Plasenta

[değiştir] Anatomi

1. Anatomi
2. İskelet sistemi
3. Kafa
   • Göz
   • Ağız
   • Kulak
   • Beyin
   • Diş
4. Kol
   • Dirsek
   • Bilek
   • El
     • Parmak
     • Baş parmak
5. Bacak
   • Diz
   • Ayak bileği
   • Ayak
     • Ayak parmakları
6. Deri
7. Kalp
8. Akciğer
9. Beyin
10. Karaciğer
11. Bağırsak
12. Meme
13. Böbrek
14. Mide
15. Dalak
16. Vajina
17. Penis

[değiştir] Yemek ve İçmek

1. • Yemek
   • Arpa
   • Ekmek
   • Peynir
   • Meyve
   • Mısır
   • Et
   • Çavdar
   • Pirinç
   • Sorgum
   • Soya fasulyası
   • Sebze
   • Buğday
2. İçecek
   • Bira
   • Kahve
   • Çay
   • Su
   • Şarap

[değiştir] Tıp

1. Tıp
2. Sağlık
3. Hastalık
   • Körlük
   • Sağırlık
   • Enfeksiyon hastalıkları
   • Akıl hastalıkları
   • Kalp hastalığı
   • Kanser
   • Kötü beslenme
   • Açlık
   • Obezite
   • Kolera
   • Verem
   • AIDS
   • Çiçek
   • Sıtma
   • Dizanteri
   • Cüzzam
4. Tıbbi tedavi
   • İlaç
   • Aşı
   • Ameliyat

[değiştir] Canlılar

1. Organizma (Canlı)
2. Hayvan
   • [[Kuş]
     • Kartal
   • Balık
   • Böcek
   • Memeli
     • Ayı
     • Deve
     • Kedi
     • İnek
     • Köpek
     • Fil
     • At
     • İnsan
     • Aslan
     • Koyun
   • Sürüngen
     • Dinozor
     • Yılan
3. Arkea (Archaea)
4. Bakteri
5. Mantar
6. Bitki
   • Çiçek
   • Ağaç
7. Protist

[değiştir] Kimya ve Jeoloji

1. Kimya
2. Jeoloji
3. Asit,
4. Alkali
5. Kimyasal element
   • Periyodik tablo
6. Kimyasal tepkime
7. Bileşik
8. Metal
   • Alaşım
     • Pirinç
     • Bronz
     • Çelik
   • Alüminyum
   • Bakır
   • Altın
   • Demir
   • Gümüş
   • Kalay
   • Çinko
9. Mineral
   • Tebeşir
   • Elmas
   • Çakmaktaşı
   • Granit
   • Kuvars
   • Kumtaşı
   • Sodyum klorür
10. Molekül
11. Petrol
12. Organik kimya
13. pH
14. Tuz

[değiştir] Fizik

1. Fizik
2. İvme
3. Alan

Atom

Elektron

1. • Proton
   • Nötron
2. Atom teorisi
3. Elektrik
4. Enerji
5. Kuvvet
6. Yerçekimi
7. Isı
8. Uzunluk
9. Işık

1. • Siyah
   • Renk
     • Mavi
     • Yeşil
     • Kırmızı
     • Sarı
   • Beyaz
2. Manyetizma
3. Kütle
4. Newton yasaları
5. Parçacık fiziği
6. Foton
7. Kuantum mekaniği
8. [[Görelilik kuramı]
9. Termodinamik
10. Zaman
11. Hız

[değiştir] Hava durumu ve iklim

1. Hava durumu
2. İklim
3. Çığ
4. Bulut
5. Kuraklık
6. Deprem
7. El Nino-Güney osilasyonu
8. Sel
9. Küresel ısınma
10. Meteoroloji
11. Nukleer erime
12. Yağmur
13. Kar
14. Hortum (meteoroloji)
15. Kasırga
16. Tsunami
17. Volkan

[değiştir] Teknoloji

1. Teknoloji
2. İcat
3. Ziraat
   • Tütün
4. ateşin kullanımı
5. Giyim
   • Pamuk
6. Madencilik
7. Yazı
8. Alfabe
9. Gemi
10. Yelken
11. Eğik düzlem
12. Tekerlek
13. Makara
14. Kaldıraç
15. [[Vida]
16. Takoz
17. Silah
    • Tüfek
    • Balta
    • Kılıç
    • Ok ve yay
18. Patlayıcılar
    • Barut
19. Bisiklet
20. Buhar motoru
21. Tren
22. Otomobil
23. Elektrik
24. Elektronik
25. Elektrik motoru
26. Telefon
27. Uçak
28. Bilgisayar
    • Kişisel bilgisayar (PC)
    • Anabilgisayar (mainframe)
    • Elbilgisayarı
29. İşletim sistemleri
    • Linux
    • Unix
    • Microsoft Windows
    • Mac OS
30. Lazer
31. Internet
    • WWW
    • FTP
    • HTTP
    • Ethernet
    • Elektronik posta
    • virüs
    • Arama servisi
    • Internet servis sağlayıcısı (ISP)

[değiştir] Matematik

1. Matematik
2. Sayı
   • Doğal sayılar
   • Tam sayılar
   • Rasyonel sayılar
   • Gerçel sayılar
   • Karmaşık sayılar
3. Geometri
4. Cebir
   • Denklem
   • Değişken
   • ispat
5. Türev İntegral (Calculus)
6. Trigonometri
7. Takvim
8. Küme teorisi
9. Mantık