Abdülaziz El Suud

Vikipedi, özgür ansiklopedi

`Abd el-`Azīz Āl Suūd عبدالعزيز آل سعود
Doğum	26 Kasım 1880 Riyad Osmanlı Devleti
Ölüm	9 Kasım 1953 Taif Suudi Arabistan
Görev süresi	1932 - 9 Kasım 1953
Önce gelen
Sonra gelen	Suud bin Abdül Aziz

Abd el-Aziz El Suūd (26 Kasım (?), 1880 - 9 Kasım, 1953) (Arapça: عبدالعزيز آل سعود). Suudi Arabistan Krallığının kurucusu ve ilk kralı. Bilinen adıyla, İbni Suud. Riyad'ın yüksek taraflarındaki Neced bölgesinde doğdu. 1953'te Taif kentinde hayatını kaybetti.

İbni Suud Arabistanın Riyad kentinde doğdu. Abd el-Rahman bin Faysal bin Türki El Suud ve Sare bint Ahmed el-Kebir Sudeyri'nin oğullarından biriydi. 1890 yılında, 14 yaşındayken ailesiyle birlikte kalmakta olduğu Riyad kentinden, Reşidi Ailesi tarafından, ailesiyle beraber Kuveyt'e sürgün edildi. Gençliğini Kuveyt'te geçirdi. Yıllar sonra Osmanlı Hükümetinden bölgede toprak satın alarak yurduna geri döndü. Kardeşi Muhammed ve öteki kuzenleriyle birleşerek Reşidilere saldırdı ve Riyad kentinin yönetimini ele geçirdi (1902).

İki yıl sonra Reşidiler yeniden harekete geçerek Neced üzerinde hakimiyet kurdular. Ayrıca Suud Ailesinin bölgedeki gücünden endişe duyan Osmanlı birliklerinin de desteğini sağlamışlardı. İbni Suud, bir savunma savaşı vererek orduyu oyaladı. Bu sırada yeterince adam toplamış olan Suudi Ailesi de ordusunu harekete geçirdi. Suudilerin zafer kazanmalarına karşın, bölge uzun bir süre iki aile arasındaki çatışmalara sahne oldu.

Sonunda İbni Suud, Neced'de kontrolü sağlayarak (1912) bölgede organize bir güç durumuna geldi. Bir Vahhabi dini militan grubu olan İkhvan'ın kurulmasını sağladı. Suudi Hanedanı Vahhabilik adlı dini görüşün savunucusuydular. 1. Dünya Savaşı sırasında İngiliz Hükümetiyle anlaşan İbni Suud, Mekke Şerifi Hüseyin bin Ali ile birlik olarak Osmanlı ordusuna savaş ilan etti. Bunun karşılında Suud Ailesinin toprakları İngiliz Hükümetinin güvencesi altına alındı. İngilizlerin desteğini kazanan İbni Suud, Osmanlının ve İbni Reşid'in güçlerine karşı bir toplu saldırı başlattı.

Fakat bu sırada harekete geçen İbni Reşid, bölgedeki İngiliz kuvvetlerine silah ve para yardımı sözü vererek onların desteğini kazandı, bu sayede bölgedeki gücünü arttırarak egemenlik alanını İbni Suud aleyhine genişletti. Buna rağmen,1920'de Reşidi kuvvetlerini yenen İbni Suud, İbni Reşid'i 1922 yılında tamamen yenilgiye uğrattı. 1924 yılında, tüm Reşidi topraklarının hakimiyetini ele geçirdi.

1925'te Suudi orduları kutsal şehir Mekke'yi ele geçirerek, Mekke Şerifi Hüseyin bin Ali ve 700 yıllık Haşimi iktidarını yenilgiye uğrattılar.10 Ocak 1926'da kente gelen İbni Suud, Hicaz Kralı olarak taç giydi.

1927'de rakibi Hüseyin'in taraftarlarını yenilgiye uğrattı. İngiliz Hükümeti bu yüzden Suud Ailesinin egemenliğini kabul etti. 20 Mayıs'taki Cidde görüşmelerinde Neced Sultanı ve Neced Kralı ilan edildi.

1927 - 1932 yılları arasında Arabistan yarımadasının kontrolünü ele geçirmek için birçok harekat düzenledi. Mart 1929'da emrindeki İkhvan birlikleri Irak'ın bir kısmını işgal ettiler.1932 yılında Arabistan yarımadasının neredeyse tamamını idaresi altına aldıktan sonra, Neced ve Hicaz ülkelerini birleştirerek günümüzdeki Suudi Arabistan Krallığı nı kurdu. Aynı yıl, İngiltere'nin desteğiyle kendisini ilk Suudi Arabistan Kralı ilan etti.

[değiştir] Sonraki yaşamı

Tahta oturan İbni Suud, ülkede karışıklık çıkarmak isteyen gruplar ve azınlıklarla mücadeleye başladı. 1938'de ülkesinde petrol bulunması sonucunda büyük bir servetin sahibi haline geldi. Amerikan petrol şirketleriyle yakın ilişkilere girerek onları ülkesine davet etti. Bölgede kurulan petrol şirketlerinde büyük hisselerin sahibi oldu.

Ayrıca, ülkesindeki kutsal kentler Mekke ve Medine'nin korunması ve bakımını üstlenerek İslam dünyasında büyük bir üne ve güce kavuştu.

2. Dünya Savaşında tarafsız kalmasına rağmen Müttefik devletlerini destekledi. Arap - İsrail çatışmalarında, Arap güçlerine maddi yardımlarda bulundu.

Onun çocuklarının tamamı, "bin (erkek) veya bint (kız) Abdül Aziz El Saud" soyadını aldılar. İbni Suud, 1953 yılında, Taif kentinde hayatını kaybetti. Onun ölümünden sonra en büyük oğlu Suud, ikinci Suudi Arabistan Kralı olarak tahta çıktı.

Önce gelen: Abdülaziz İbni Mithab	Necd Emiri 1902 - 1921	Sonra gelen: Necd Sultanı olarak Abdülaziz El Suud
Önce gelen: Necd Emiri olarak Abdülaziz El Suud	Necd Sultanı 1921 - 1927	Sonra gelen: Necd Kralı olarak Abdülaziz El Suud
Önce gelen: Ali bin Hüseyin	Hicaz Kralı 1925 - 1932	Sonra gelen: Suudi Arabistan Kralı olarak Abdülaziz El Suud
Önce gelen: Necd Sultanı olarak Abdülaziz El Suud	Necd Kralı 1927 - 1932	Sonra gelen: Suudi Arabistan Kralı olarak Abdülaziz El Suud
Önce gelen: Necd Kralı ve Hicaz Kralı olarak Abdülaziz El Suud	Suudi Arabistan Kralı 1932 - 1953	Sonra gelen: Suud bin Abdülaziz