Władimir Szatałow
Z Wikipedii
Władimir Aleksandrowicz Szatałow urodził się 8 grudnia 1927 roku w Pietropawłowsku w ZSRR (obecnie republika Kazachstan). Radziecki kosmonauta.
Przed przyjęciem w 1963 roku do oddziału kosmonautów (grupa WWS 2) był pilotem w siłach powietrznych byłego ZSRR. W czasie kariery wojskowej pełnił różne funkcje począwszy od pilota-instruktora do zastępcy dowódcy pułku lotniczego. W 1956 roku ukończył Wojskową Akademię Lotniczą (obecnie im. J. Gagarina).
Od 10 stycznia 1963 roku rozpoczął przygotowania do udziału w lotach kosmicznych na statkach typu Woschod i Sojuz.
W 1965 roku razem z Jurijem Artiuchinem wchodził w skład trzeciej załogi rezerwowej planowanego na listopad 1965 roku lotu statku Woschod 3. Lot wielokrotnie odkładano i ostatecznie nie doszedł do skutku z uwagi na decyzję o zakończeniu programu Wochod już po dwóch lotach.
W 1966 roku wspólnie z Gieorgijem Bieriegowojem był dublerem załogi podstawowej wyznaczonej do planowanego lotu Woschod 4. Misja miała mieć charakter wojskowy a planowany czas pobytu kosmonautów na orbicie miał wynieść co najmniej 16 dni. Lot został jednak ostatecznie odwołany w momencie zakończenia programu Woschod.
Po zakończeniu wspomnianego programu Szatałow zaczął przygotowania do lotów na statkach kosmicznych typu Sojuz.
26 października 1968 r. został dublerem G. Bieriegowoja, który udał się w kosmos na statku kosmicznym Sojuz 3.
Pierwszy lot kosmiczny odbył w 1969 roku. 14 stycznia wyruszył w kosmos jako dowódca Sojuza 4. Dzień później na orbicie znalazł się drugi radziecki statek kosmiczny Sojuz 5 z trzyosobową załogą – Borys Wołynow, Aleksiej Jelisiejew i Jewgienij Chrunow. 16 stycznia doszło do połączenia obu statków i dwaj kosmonauci Jelisiejew i Chrunow poprzez otwarty kosmos przeszli na pokład Sojuza 4. Był to manewr wykonany po raz pierwszy w historii załogowych lotów kosmicznych. Wraz z ze swoimi kolegami Szatałow wylądował na Ziemi 17 stycznia 1969 roku. Przebywał w kosmosie przez 2 dni 23 godziny 20 minut i 47 sekund. Jego koledzy z załogi o dobę krócej.
Jeszcze w tym samym roku poleciał w kosmos po raz drugi. 11 października był razem z A. Jelisiejewem dublerem załogi Sojuza 6. 12 października również z A. Jelisiejewem oraz P. Kołodinem był dublerem załogo Sojuza 7. W kosmos wystartował 13 października na pokładzie Sojuza 8, oczywiście razem z A. Jelisiejewem. Oficjalnie został wyznaczony dowódcą grupy radzieckich statków kosmicznych, które wtedy znalazły się w kosmosie. Plan loty przewidywał połączenie się na orbicie statków Sojuz 7 i Sojuz 8. Z powodu awarii systemów pokładowych jednego ze statków manewry tego nie udało się zrealizować. Szatałow powrócił na Ziemię 18 października po 4 dniach 22 godzinach 50 minutach i 49 sekundach.
Kolejnym etapem kariery kosmonauty były przygotowania do lotów na statkach typu Sojuz i stacji kosmicznej Salut. Swój trzeci lot odbył w 1971 roku. 23 kwietnia wystartował w kosmos na pokładzie Sojuza 10. Był dowódca misji. Razem z nim pleciał A. Jelisiejew oraz N. Rukawisznikow. Załoga miała połączyć się ze znajdującą się na orbicie pierwszą stacją orbitalną Salut, przejść na jej pokład i prowadzić na niej eksperymenty podczas długotrwałego lotu kosmicznego. 24 kwietnia oba obiekty połączyły się w kosmosie. Niestety na skutek awarii kosmonauci nie znaleźli się na pokładzie Saluta i musieli awaryjnie odłączyć się od stacji i niezwłocznie wracać na Ziemię. Lądowanie miał o miejsce 25 kwietnia 1971 roku po 1 dniu 23 godzinach 45 minutach i 54 sekundach pobytu w kosmosie.
W sumie Władimir Szatałow spędził w kosmosie podczas swoich trzech lotów 9 dni 21 godzin 57 minut i 30 sekund.
Po zakończeniu swojej ostatniej misji W. Szatałow opuścił oddział kosmonautów i przeszedł do pracy do Centrum Przygotowań Kosmonautów im. J.A. Gagarina.
W latach 1971 – 1987 pełnił ważną funkcję kierownika przygotowań kosmonautów. Od 1987 roku przez 4 lata (do 1991) roku był Naczelnikiem Centrum Przygotowań Kosmonautów im. J.A. Gagarina.
W 1992 roku w randze generała został przeniesiony do rezerwy.
Dwukrotnie otrzymał tytuł Bohatera Związku Radzieckiego, trzykrotnie order Lenina i order Rewolucji Październikowej. Uhonorowany przez Akademię Nauk ZSRR złotym medalem im. K. Ciołkowskiego. FAI (Międzynarodowa Federacja Lotnicza) przyznała mu dyplom im. W. Komarowa i złoty medal im. J. Gagarina. Wiele medali i odznaczeń otrzymał również w innych krajach. Jego imieniem został nazwany krater na Księżycu.
Zobacz też:
