Wólka Konopna

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł wymaga dodania linków wewnętrznych.

Jeśli możesz, dodaj je teraz.

Linki do innych haseł: hasło, hasłowy, hasłami zapisujemy jako [[hasło]], ''[[hasło]]wy'', '''[[hasło|hasłami]]'''.

Współrzędne: 52°02' N 022°28' E

Wólka Konopna

Herb

52° 2' N
22° 28' E

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Tablice rejestracyjne

LLU

Wólka Konopna – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie łukowskim, w gminie Trzebieszów.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

[edytuj] Historia

"Obowiązkiem naszym jest uchronić od zapomnienia dzieje rodów naszej szlachty zagrodowej, tych rodów rycerskich, które przez tyle wieków stanowiły siłę obronną i chlubę narodu polskiego. Nie wolno nam zapominać i przechodzić obojętnie obok grobów dziadów i pradziadów naszych, którzy swe życie złożyli w walkach o byt i wolność Polski" (WŁ.Pulnarowicz)

''Krasusze, albo Krasuse, okolica szlachecka, powiat łukowski, gmina Krasusze, parafia Trzebieszów. W obrębie jej leżą wsie: Krasuse Gołowierzchy, Krasuse Łęcznowola, Krasuse Mikłusze, Krasuse Smolanka, Krasuse Wólka Konopczana (tak jest w oryginale -przyp. S. Zalewski), Krasuse Zaolszynie, Krasuse Zembry. Wspólna ogólna nazwa: Krasuse (Krasusze), zatrzymana jeszcze w spisie wsi z 1827 roku, dziś wyszła z użycia, a utrzymała się tylko w nazwie gminy mającej ten sam obszar co dawna okolica szlachecka. Znaleźliśmy też w księgach Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego folwark Krasuse Łęcznowola z wsią Łęcznowola rozległy mórg 276. Wieś Łęcznowola osad 13, z gruntem mórg 54. Gmina Krasusze albo Krasuse graniczy z gminami: Jakusze, Celiny, i Trzebieszów, ma 2010 mieszkańców, rozległa 8082 mórg, sąd gminny okręg III Trzebieszów o siedem i pół wiorsty, urząd gminy w Wólce Konopnej o 12 i pół wiorsty od Łukowa, a 22 i pół wiorsty od Siedlec odległy, stacja pocztowa Łuków. W skład gminy wchodzą: Gołowierzchy, Konopna Wólka, Łącznowola (tak w oryginale), Mikłusze (tak w oryginale), Smolanka, Zaolszynie i Zembry. W 1827 roku wsie te miały 228 domów i 1261 mieszkańców.

(Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom IV, str. 647)

Wydany w 1418 r., przez biskupa krakowskiego Wojciecha Jastrzębca, akt erekcyjny parafii Zbuczyn wymienia wieś Krasuszę jako zamieszkałą przez czterech chłopów, zaś w roku 1564 mieszkało tam dwadzieścia pięć rodzin szlacheckich w sześciu wioskach o tej samej nazwie.

Cytowany powyżej Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego wydany został w Warszawie w 1880 roku nakładem Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego. Zawiera więc dane nie późniejsze, niż z końca lat siedemdziesiątych XIX w. Zawarte w słowniku wcześniejsze dane pochodzą ze spisu wsi dokonanego w 1827 roku.

Jeszcze na początku XIX w.używano dla całej okolicy nazwy Krasuse. Był to zaścianek (okolica szlachecka, jak się wówczas mówiło), w skład którego wchodziły osady: Zembry, Mikłusze (obecnie Mikłusy), Wólka Konopczana (w latach 70-tych XIX w. nazywana już Wólką Konopną), Zaolszynie, Łącznowola (Łęcznowola), Gołowierzchy, Smolanka. Centralne położenie w zaścianku miała niewątpliwie Wólka Konopna. Z tego też zapewne powodu została w 1875 roku siedzibą gminy, noszącej nazwę Krasuse. Gmina została zniesiona w 1933 roku. Akta gminy Krasusy znajdują się w Państwowym Archiwum w Siedlcach pod nazwą "Akta gminy Krasusy powiat Łuków", Nr zespołu 236/0. Akta obejmują lata 1875-1933 i zawierają 107 jednostek archiwalnych, wszystkie opracowane.

Mieszkańcy Wólki Konopnej znają legendę o pochodzeniu nazwy Krasusy. Mówi ona o jakimś królu, który wyprawił się na Jaćwingów i w czasie walk, gdy znalazł się w niebezpieczeństwie, został wyratowany przez swego giermka o imieniu Kraska, który broniąc króla, stracił nogę. Po zwycięskiej bitwie król nadał wiernemu giermkowi znaczny obszar ziemi oraz obdarował go odlaną złotą nogą.

Jeśli założyć, że w legendzie tej przetrwał jakiś fakt historyczny, to może tutaj chodzić o krwawą bitwę, jaką stoczył pod Łukowem z Jaćwingami w 1264 roku Bolesław Wstydliwy. Historycy do dzisiaj nie mogą ustalić dokładnego miejsca tej bitwy, ale wiele wskazuje na to, że bitwę tę stoczono na terenie leżącym pomiędzy dzisiejszą Smolanką i Wólką Konopną. Wśród ówczesnych puszczańskich mokradeł był to jedyny w tej okolicy bardziej wyniosły i suchy teren nadający się do stoczenia bitwy. Po zwycięskiej bitwie woje bolesławowi w pościgu za pokonanymi zapuścili się pod dzisiejsze Mordy, gdzie wycięto w pień resztki jaćwieskich niedobitków (stąd późniejsza nazwa Mordy), a niedaleko tego miejsca odpoczywali strudzeni po krwawym boju, opatrując rannych i obmywając zakrwawione czoła (Czołomyje). Onże Kraska nadał swojej posiadłości nazwę Krasusze, zaś złotą nogę przyjął jako herb szlachecki Złotogoleńczyk (Nowina). Herb ten wymieniany jest w herbarzu Bartosza Paprockiego ,,Herby rycerstwa polskiego,, z 1584r, jako jeden z najstarszych herbów polskich, znany już za panowania Leszka Białego. "(...)ma być ucho kotłowe białe w polu błękitnem, miecz w pośrzodku otłuczony, na koronie w hełmie noga zbrojna." (Bartosz Paprocki, Herby, s. 306).

Wśród herbownych wymienieni są Krasuscy z łukowskiego powiatu.

Rzecz ciekawa, że miejsce pomiedzy Smolanką i Wólką Konopną było także terenem innej bitwy, już w czasach nowszych, bo w okresie powstania styczniowego.

"9 lutego 1864 roku połączone oddziały konne P. Landowskiego i J. Lenieckiego /prawdopodobnie ponad 100 powstańców/ zostały pod Wólką Konopną zaatakowane przez przeważające siły carskich ułanów i kozaków. Kawaleria powstańcza przez jakiś czas broniła się skutecznie, jednak wobec przewagi nieprzyjaciela musiała opuścić plac boju, tracąc 30 zabitych i rannych, oraz 2 wziętych do niewoli. Ponadto powstańcy stracili broń i 8 koni. (...) Część jazdy uszła na północ, w stronę Zdan, Modrzewia i Radzikowa. Wększość oddziału skierowała się natomiast na południe, zatrzymując się w Smolance. Tutaj 10 lutego, powstańcy ponownie zostali zaatakowani przez wojska carskie i zmuszeni do ucieczki, tracąc 2 poległych, 10 sztucerów i 3 konie. Do niewoli dostał się P. Landowski /pod Wólką Konopną lub Smolanką/.

(Jerzy Strychalski,,Powstanie Styczniowe 1863-1865. Bitwy i potyczki na terenie wojewodztwa siedleckiego")

Obecnie granica między województwem lubelskim, do którego należy Wólka Konopna, a wojewodztwem mazowieckim przebiega około 200m. w kierunku północno-zachodnim od skraju wsi przecinając drogę pomiędzy Łęcznowolą, a Wólką Konopną. Wólka Konopna należy do parafii Zembry, ale posiada własną kaplicę (jest to już druga kaplica wybudowana w tej wsi staraniem mieszkańcow). O tym, że Wólka Konopna stanowiła główną osadę zaścianka szlacheckiego Krasuse świadczyć może fakt, że jeszcze do lat pięćdziesiątych XX w. najwięcej mieszkańców noszących nazwisko Krasuski zamieszkiwało właśnie w Wólce Konopnej. Do dzisiaj jeśli spotyka się osoby noszące nazwisko Krasuski, niezależnie od tego gdzie zamieszkują, można założyć z bardzo dużym prawdopodobieństwem, że ich rodowód wywodzi się z okolic dawnej gminy Krasuse, lub obecnej gminy Trzebieszów.

Budynek Szkoły Podstawowej w Wólce Konopnej położony na wschodnim skraju wsi i otoczony pięknymi lipami został wybudowany na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX w. w przeważającej mierze dzięki społecznej pracy mieszkańcow wsi i oddany do użytku 1 września 1951 r. Na czele Społecznego Komitetu Budowy Szkoły stał Eugeniusz Zalewski, który położył bardzo duże zasługi dla tego przedsięwzięcia. Poprzednio, t.j. do 1951 roku Szkoła Podstawowa w Wólce Konopnej mieściła się w starym, drewnianym budynku, położonym na zachodnim skraju wsi, przy drodze do wsi Dziewule. Wcześniej budynek ten był siedzibą Urzędu Gminy Krasusy. Budynek "starej szkoły" został zaadaptowany na siedzibę Gromadzkiej Rady Narodowej, a w latach siedemdziesiątych poprzedniego wieku rozebrany. Mniej więcej w tym samym miejscu, nieco bliżej drogi, pobudowano zlewnię mleka.

(Wpis: Sylwester Zalewski)