Stefan Bryła
Z Wikipedii
|
Podejrzenie o naruszenie praw autorskich |
| Jeżeli oznaczyłeś tę stronę jako podejrzaną o naruszenie praw autorskich, dodaj link do sekcji grudzień 2006 na WP:NPA. |
 Zawartość tej strony może naruszać prawa autorskie. Tekst źródłowy prawdopodobnie pochodzi ze strony:
|
|
|
|
Stefan Bryła (ur. 17 sierpnia 1886 w Krakowie, zm. 3 grudnia 1943 w Warszawie) - inżynier budownictwa, specjalista spawalnictwa, profesor
Jako absolwent szkoły realnej w Stanisławowie podjął studia inżynierskie w Szkole Politechnicznej we Lwowie. Swoją wiedzę uzupełniał w ramach studiów w Charlottenburgu, w École des Ponts et Chaussées w Paryżu i w uniwersytecie w Londynie. W 1909 uzyskał stopień doktora nauk technicznych, a rok później docenta statyki budowli Szkoły Politechnicznej we Lwowie. W 1921 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego i został kierownikiem II Katedry Budowy Mostów Politechniki Warszawskiej. W latach 1935-1939 kierował tam Katedrą Budownictwa Konstrukcyjnego Wydziału Architektury. Prowadził wykłady z budownictwa ogólnego w polskim Kolegium Uniwersyteckim w Kijowie, z budowy mostów w Politechnice Lwowskiej oraz ze stalowych konstrukcji budowlanych, statyki i mechaniki budowli w Politechnice Warszawskiej. W latach okupacji wykładał na Tajnym Wydziale Architektury.
W latach 1915-1918 piastował urząd prezesa Związku Inżynierów i Techników Polskich w Rosji. Był członkiem Stałej Międzynarodowej Komisji Most ów i Konstrukcji Inżynierskich. Pełnił też funkcje wiceprezesa Polskiego Związku Inżynierów Budowlanych i wiceprezesa Międzynarodowego Stowarzyszenia Inżynierów Mostowych.
Prof. Bryła wprowadził do teorii mostów pojęcie przestrzennej powierzchni wpływowej i podał próbę rozwiązania zagadnienia tzw. bryły wpływowej. Podał także zasady obliczania i projektowania żelbetowież, teoretyczne założenia spawania elektrycznego stalowych konstrukcji budowlanych i opracował syntetyczne ujęcie tej problematyki. Opracował konstrukcję pierwszego w Europie spawanego elektrycznie mostu drogowego na rzece Słudwi k. Łowicza. Powstały w 1929 obiekt ma zaledwie 27 m rozpiętości.
Wykazał korzyści ekonomiczne – zmniejszenie masy konstrukcji z 70 ton konstrukcji nitowanej do 56 ton spawanej. W 1968 most, będący wcieleniem w życie prac z dziedziny spawania łukowego konstrukcji stalowych, został wpisany do rejestru zabytków.
Prof. Bryła wprowadził do konstrukcji budowlanych tzw. dźwigary ażurowe, czyli przecięte i zespawane belki dwuteowe z otworami sześciobocznymi. Zaprojektował też żelbetowe konstrukcje budowlane 9-kondygnacyjnego gmachu Państwowego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych w Warszawie, oparte na szkielecie stalowym z kopułą z elementów rurowych. Jego dziełem jest także konstrukcja 16-piętrowego wieżowca „Prudential”, obecnie znanego jako hotel „Warszawa”. Do budowy 66-metrowego wieżowca zużyto 1500 ton stali, 2 mln cegieł i 2 tys. ton cementu. Szybko jednak budynek wzbudził liczne kontrowersje, zaczęto się oburzać, że jest za wysoki, że zasłania widok i światło słoneczne. Mieszkańcy okolicznych kamienic żądali ogromnych odszkodowań, a nawet wyburzenia drapacza chmur. Jednak do tak drastycznych kroków nie doszło i budynek stał spokojnie aż do drugiej wojny światowej. W roku 1938 zamocowano nawet na jego szczycie eksperymentalny maszt telewizyjny.
Prof. Bryła zaprojektował także m.in. konstrukcję gmachu warszawskiej PKO, hali targowej i gmachu Izby Skarbowej w Katowicach. Dokonał analizy głównych przyczyn katastrof budowlanych, dzieląc je na:
- wady projektu,
- zły grunt budowlany,
- zły materiał,
- wadliwe wykonanie
- zaniedbania i nieostrożność.
Opracował normę obliczania i projektowania konstrukcji betonowych oraz żelbetowych. Zajmował się także teoretycznymi zagadnieniami kształtowania profili walcowanych, przystosowanych do spawania. Jako pierwszy w Polsce opracował przepisy dotyczące spawania konstrukcji stalowych. Po raz pierwszy na świecie zastosował przy budowie Biblioteki Jagiellońskiej spawane, puste wewnątrz słupy stalowe, będące jednocześnie przewodami wentylacyjnymi. Przeprowadził pionierskie w skali światowej prace z zakresu spawalnictwa, przełomowe w inżynierii budowlanej.
Jako cieszący się międzynarodową sławą uczony współpracował przy budowie wieżowców w USA, m.in. Woolworth Building w Nowym Jorku.
Jego hobby była hodowla trufli. Nagroda jego imienia przyznawana jest do dnia dzisiejszego twórcom postępu nauki, kultury i techniki, przezwyciężającym trudności administracyjno-biurokratyczne.
Wiele podróżował po świecie. W czasie okupacji działał w tajnym nauczaniu. Zginął rozstrzelany przez Niemców.
Opublikował m.in.:
- Podręcznik budownictwa żelaznego,
- Przepisy dotyczące obliczeń statycznych w budownictwie lądowym,
- Przepisy projektowania i wykonywania stalowych konstrukcji spawalnych w budownictwie,
- Beton i żelbet,
- Statykę budowli.
