Pomoc:Powszechne błędy językowe

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

wróć/przejdź do Poradnika autora Wikipedii

Strona zawiera listę powszechnie popełnianych przez wikipedystów błędów językowych – interpunkcyjnych, fleksyjnych i stylistycznych, niekiedy ortograficznych. Ma służyć podniesieniu poziomu artykułów Wikipedii poprzez wypunktowanie błędów i podanie formy poprawnej, a gdy jest to celowe – umieszczenie jej w kontekście dla większej jasności.

Zapraszamy do współpracy w rozwijaniu strony.

Przykład błędu	Forma prawidłowa	Komentarz
wg. nr. mgr. dr.	wg nr mgr dr	Skróty składające się z pierwszej i ostatniej litery wyrazu piszemy bez kropki – są to skróty przez tzw. ściągnięcie. Jedynie w przypadku użycia takiego skrótu dla wyrazu w przypadku zależnym kropkę stosujemy (co jest logiczne), np. doktora → dr. (w takiej sytuacji możemy też użyć formy dra).
m. in. min.	m.in.	Skrót od między innymi piszemy bez spacji, z kropkami po obu członach. Skrót min. oznacza minimum albo minister, zależnie od kontekstu.
np:	np.	Skrót od na przykład piszemy bez spacji, z kropką na końcu. Patrz Poradnia PWN
wogóle wogle	w ogóle
wgłąb	w głąb
mimo, że mimo, iż pomimo, że/iż pierwsza część zdania, po, którym druga część	mimo że/iż mimo iż pomimo że/iż pierwsza część zdania, po którym druga część	Zdania podrzędne rozpoczynane przez połączenia wyrazowe takie, jak: chyba że, chyba żeby, dlatego że, dopiero gdy, ile razy, ile że, jak gdyby, jako że, mimo że, mimo iż; na co, o ile; po co, po czym, po którym, podczas gdy, podobnie jak, pomimo że, pomimo iż, przy czym; tak jak, tylko że, tym bardziej że; w miarę jak, w razie gdyby, wprzód nim; za co, zwłaszcza gdy, zwłaszcza kiedy, zwłaszcza jeżeli, zwłaszcza że; że aż poprzedzamy przecinkiem przed całym połączeniem. W przypadku użycia połączenia (po)mimo faktu, że lub (po)mimo faktu, że zdanie podrzędne zaczyna się od spójnika że i przecinek stawiamy przed nim.
dlatego bo	dlatego że bo ponieważ gdyż albowiem	Spójnik bo jest równoznaczny z wyrażeniem dlatego że
możnaby mógł by mogła by mogło by zrobił bym itp.	można by mógłby mogłaby mogłoby zrobiłbym	Formy bezosobowe, jak można, trzeba, itp. piszemy oddzielnie z by. Formy osobowe – mogła (ona), kupił (on/ja), powiedzieli (oni), piszemy razem z by i bym. Wskazówka: W razie wątpliwości staramy się "podstawić" daną formę czasownika pod jakąś osobę – ja, ty, on, ono, my, wy, oni, i jeśli jest to poprawne, to stosujemy pisownię łączną, jeśli nie – rozdzielną.
województwo Warmińsko-Mazurskie Warmińsko-mazurskie Bielsko-biała Ruda śląska	województwo warmińsko-mazurskie Bielsko-Biała Ruda Śląska	Nazwy województw piszemy małą literą, zarówno pierwszy, jak i drugi człon. W dwuczłonowych nazwach miast, oba człony piszemy wielką literą.
książe zwierze ciele pare plemie imie	książę zwierzę cielę parę plemię imię	Pomimo wymowy tych i podobnych wyrazów bez nosowości (z -e) – zawsze piszemy -ę (parę w znaczeniu kilka również piszemy z -ę).
umię rozumię prosze	umiem rozumiem proszę	Form pierwszej osoby nie używamy w artykułach, pojawia się ona jednak często w dyskusjach, stąd przydatne jest zwrócenie uwagi na ten błąd.
koleji nadzieji mierzeji szyji aleji Maji Mateji	kolei nadziei mierzei szyi alei Mai Matei	Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na -ja, które występuje po samogłosce, mają w D., C. i Ms. zakończenie -i
ilość mieszkańców ilość gatunków ilość wydobytych ton, itp.	liczba mieszkańców liczba gatunków liczba wydobytych ton, itp.	W odniesieniu do rzeczowników policzalnych powinno się używać słowa liczba, a odniesieniu do rzeczowników niepoliczalnych ilość: liczba ziaren piasku, ale równocześnie ilość piasku. Ponieważ termin "niepoliczalny" może niektóre osoby wprawiać w zakłopotanie, warto wiedzieć, że "ilość" zawsze sugeruje jakąś jednostkę miary, jak np. kilogramy piasku, metry sześcienne piasku, metry bieżące piasku, itp., podczas gdy "liczba" ma za jednostkę miary zawsze sztuki.
90-tych 14-tego lata 70-te	90. 14. lata 70.	Liczebniki porządkowe piszemy z kropką na końcu – jeśli liczba oznacza rok, to w konstrukcji w roku 1970 nie stawiamy kropki. Kropkę można opuszczać w niektórych skonwencjonalizowanych formach, np. 15 lipca, rozdział 4 itp. Uwaga: po liczebnikach wyrażonych cyframi rzymskimi nie stawiamy kropki.
1990r.	1990 r.
ne pne p.n.e p.n.e..	n.e. p.n.e.	W przypadku skracania połączeń naszej ery lub przed naszą erą stawiamy kropki po każdej literze (i nie wstawiamy spacji w środku skrótu), ale nie wstawiamy dwóch kropek na końcu, gdy np. p.n.e. kończy zdanie
mnpm m.n.p.m.	m n.p.m.	Skrót słowa metr (również w przypadku zależnym) piszemy bez kropki, pozostałe wyrazy z kropką (skrót n.p.m. stanowi osobne hasło w naszej Wikipedii).
Ustawa o Powszechnym Obowiązku Wojskowym RP Kodeks Cywilny Prawo Autorskie	ustawa o powszechnym obowiązku wojskowym RP Kodeks cywilny Prawo autorskie	Nazwy ustaw i innych aktów prawnych piszemy małą literą (ustawa o fundacjach, ustawa o izbach lekarskich), chyba że ustawa wyraźnie stanowi inaczej, np. ustawa - Kodeks cywilny, ustawa - Prawo prasowe, itp.
DU, Nr. X Poz. Y DzU NR. X, POZ. Y Dz.U. (bez spacji)	Dz. U. Nr 2, poz. 45 albo Dz. U. z 1995 r., Nr 45, poz. 1070	Wprawdzie zgodnie z zasadami powinno być "DzU", ale językoznawcy akceptują powszechnie używany i wynikający z § 162 powszechnie obowiązujących Zasad Techniki Prawodawczej skrót "Dz. U." (ze spacją w środku skrótu!!!). W przypadku Monitora Polskiego prawidłowym skrótowcem jest M.P.. Ostatnio, zwłaszcza na stronach WWW ministerstw, spotykane jest takie strukturalne wskazywanie umiejscowienia danego aktu prawnego: Dz.U.2005.38.1056 lub M.P.2004.3.35. Nie jest to poprawne.
pełnić rolę	pełnić funkcję albo grać/odgrywać rolę	Błąd wynikający z "pomieszania" związków frazeologicznych.
pierszy piersi czeci	pierwszy pierwsi trzeci	Błędy wynikające z niestarannej wymowy – "piersi" to liczba mnoga od "pierś".
trzcionka	czcionka	Błąd wynikający z obawy przed posądzeniem o niestaranną wymowę.
piszemy z wielkiej (dużej) litery	piszemy wielką (dużą) literą lub od wielkiej (dużej) litery	Błędna konstrukcja jest rusycyzmem.
napewno poprostu conajmniej na codzień na prawdę	na pewno po prostu co najmniej na co dzień naprawdę (= rzeczywiście)
na raz	naraz	"Na raz" znaczy "na jeden raz"; "naraz" zaś "jednocześnie" lub "nagle"; zdecydowanie częściej używa się tej drugiej formy.
błędy pleonastyczne w miesiącu lipcu, okres czasu, akwen wodny, potencjalne możliwości, kontynuować dalej, powtarzać raz jeszcze, przychylna akceptacja, pełny komplet, rekonstrukcja i przebudowa gospodarki, cofać się do tyłu, bardziej częstszy, mniej bogatszy, dwie równe połowy, spadać w dół, fakt autentyczny, moralno-etyczne, na wskutek, przysłowiowy Jan Kowalski, kosztować taniej, dzień dzisiejszy	w lipcu, okres, akwen, możliwości (albo: potencjał), kontynuować, powtarzać, akceptacja (albo: przychylne potraktowanie), komplet (albo: pełny zestaw), przebudowa gospodarki (albo: rekonstrukcja gospodarki), cofać się, częstszy, uboższy, dwie połowy (albo: dwie równe części), fakt, moralne (albo: etyczne), na skutek (albo: wskutek), jakiśtam Jan Kowalski (albo: każdy Polak, dowolna osoba, itp. zależnie od kontekstu), kosztować mniej (być tańszym), dziś, (aktualnie)	Są to przypadki znane potocznie jako tzw. "masło maślane"; nie ma przysłowia o Janie Kowalskim, a nawet gdyby istniało, to przytoczony zwrot o Kowalskim jest pleonazmem.
błędy interpunkcyjno-typograficzne koniec zdania . przyszedł , potem Dlaczego ? ( właśnie wtedy ) " nowator " "To on". Przybył "znany mówca." Czerwono - Czarni wiadomo-pojechał wiadomo- przyjechał Pan - znany jako Wyrwidąb, przybył Pan, znany jako Wyrwidąb - przybył Franciszek, poszedł	koniec zdania. przyszedł, potem Dlaczego? (właśnie wtedy) "nowator" "To on." Przybył "znany mówca". Czerwono-Czarni wiadomo - pojechał wiadomo - przyjechał Pan - znany jako Wyrwidąb - przybył Pan, znany jako Wyrwidąb, przybył Pan (znany jako Wyrwidąb) przybył Franciszek poszedł	Błędy wynikają z niezrozumienia zasad pisania znaków interpunkcyjnych lub kierowania sie zasadami pochodzącymi z innych języków. a) Kropki, przecinki, średniki, dwukropki, wielokropki, wykrzykniki, znaki zapytania stawiamy bezpośrednio po ostatniej literze poprzedniego słowa, bez odstępu. b) Cudzysłowy oraz nawiasy stawiamy bezpośrednio przy słowie bez odstępu z żadnej ze stron. c) Jeśli w cudzysłowie zawiera się całe zdanie, kropkę (wykrzyknik, pytajnik) stawiamy wewnątrz cudzysłowu. Jeśli w cudzysłowie jest zawarta tylko część zdania, kropkę (średnik, przecinek) stawiamy po cudzysłowie zamykającym. d) Często nie odróżniamy łącznika od myślnika, oba pisane (-). Łącznik (dywiz) łączy i dzieli zarazem dwie części pojęcia złożonego, tworząc jakby jedno słowo; piszemy go wtedy bez odstępów z żadnej strony. Myślnik wydziela części zdania - słowa bezpośrednio stojące z obu jego stron nie tworzą w sumie pojęcia złożonego - piszemy go z odstępami z obu stron. e) Gdy stosujemy w zdaniu wyrazy wtrącone (bez których wypowiedź tez mogłaby istnieć), zawsze wydzielamy je znakami parzystymi: nawiasami, dwoma myślnikami lub dwoma przecinkami. Błędem jest umieszczanie z jednej strony wypowiedzi wtrąconej jednego znaku, a z drugiej innego znaku. f) Nie oddzielamy nigdy przecinkiem podmiotu od orzeczenia.
błędy logiczne większa połowa	ponad połowa większa część większość	Jest to przykład sprzeczności logicznej, także sprzeczności danych w hasłach powiązanych.
zrobić tą rzecz	zrobić tę rzecz	zaimek wskazujący ta przyjmuje w bierniku postać tę (postać tą jest formą narzędnika)
Bernoulli'ego, Krupp'a, Bush'owi, Luigi'emu	Bernoulliego, Kruppa, Bushowi, Luigiemu	Błąd wynikający z przeświadczenia, że polskie końcówki fleksyjne należy oddzielać od wszystkich nazwisk i imion obcojęzycznych apostrofem, tymczasem dodaje się go tylko wtedy, gdy ostatnie litery zanikają w czasie wymowy, np. Jacques (żak) – Jacques’a (żaka), Harry – Harry’ego (harego).
Czerwona Armia, Południowa Ameryka, mityczne zwierzę, żyworodna ryba, starożytne wierzenia	Armia Czerwona, Ameryka Południowa, zwierzę mityczne, ryba żyworodna, wierzenia starożytne	Błąd składni, wynikający najczęściej z niewolniczego trzymania się w tłumaczeniach szyku tekstów obcojęzycznych; w wielu najbardziej popularnych językach (angielskim, niemieckim, rosyjskim, czeskim itp.) przymiotnik zawsze jest przed rzeczownikiem, natomiast po polsku najczęściej powinno być odwrotnie.
błędy ortograficzne żądzić, rządać, wąhać, wachać	rządzić, żądać, wąchać, wahać	Często mylona pisownia ze względu na występowanie podobnych słów o innej pisowni.
pojedyńczy, pojedyńcza, pojedyńcze, pojedyńczo	pojedynczy, pojedyncza, pojedyncze, pojedynczo	Częste błędy ze względu na sposób wymowy, podobnie jak wyrazy zakończone na -zm (np. klasycyzm) w mowie zmiękczają się czasem na -źm ("klasycyźmie"). Zobacz słownik ortograficzny PWN dla słowa pojedyńczy.
nielada	nie lada	Zobacz Słownik ortograficzny PWN (opis zasady.