Następny do raju

Z Wikipedii

Następny do raju – pierwsza ukończona powieść Marka Hłaski, z roku 1957, będąca jednym z jego najlepszych utworów. Pierwotnie nosiła tytuł Głupcy wierzą w poranek.

Jest to znakomicie dramatyczna opowieść o ludziach pozbawionych nadziei, kierowcach ciężarówki pracujących w górach, świetnie wzorowana na słynnym filmie Cena strachu Henri-Georgesa Clouzota. Pisarzowi zarzucano nawet plagiat, co jest jednak nieporozumieniem. Niezwykła jest główna postać powieści – Warszawiak. Obciążony jest przeszłością i wyrzutami sumienia, swoistym fatum. Owe fatum ciąży zresztą na wszystkich bohaterach, z górskiej Bazy, uciec bowiem z niej nie sposób. Zamieszanie wśród mężczyzn wywołuje kobieta, nie rozumiejąca męskiego punktu widzenia i próbującego po kolei przeciągać na swoją stronę kolejne osoby, z którymi mogłaby wyjechać.

[edytuj] Adaptacja filmowa

Na podstawie powieści w 1958 roku powstał film Baza ludzi umarłych w reżyserii Czesława Petelskiego. Film był powodem konfliktu między Hłaską a reżyserem: pierwotnie tytuł filmu miał brzmieć Głupcy wierzą w poranek, co jednak było wówczas niepoprawne polityczne. Hłasko zaproponował tytuł Następny do piachu i Następny do raju, stanęło jednak na Baza ludzi umarłych. Również ze zmian w treści Hłasko nie był zadowolony. Szczególnie drażliwą sprawą było zakończenie – nie zmieniając dialogu, dodając tylko dźwięk (jadące ciężarówki) z pesymistycznej historii kończącej się źle, zrobił się utwór z optymistycznym zakończeniem. Po tych konfliktach Hłasko nie pozwolił umieścić swojego nazwiska jako współtwórcy filmu.

[edytuj] Wydania

• Marek Hłasko Cmentarze. Następny do raju, seria Biblioteka "Kultury", t. 28, Instytut Literacki, Paryż 1958
• Marek Hłasko Der Nächste ins Paradies. Roman, tłum. Vera Cerny, wyd. Kiepenheuer & Witsch (KiWi), Köln - Berlin 1960
• Marek Hłasko Next Stop-Paradise, and The Graveyard, two novels, tłum. Norbet Guterman, wyd. Heinemann, London 1961
• Marek Hłasko El próximo en el paraíso, wyd. Luis de Caralt, Barcelona 1962
• Marek Hłasko Cmentarze. Następny do raju, Instytut Literacki, Paryż 1973
• Marek Hłasko Der Nächste ins Paradies. Roman, tłum. Vera Cerny, wyd. Kiepenheuer & Witsch (KiWi), Köln 1991, ISBN 3-462-02153-2
• Marek Hłasko Następny do raju, seria Dzieła zebrane. Marek Hłasko, Wydawnictwo "Da Capo", Warszawa 1994, ISBN 83-7157-348-0
• Marek Hłasko Następny do raju, seria Dzieła zebrane. Marek Hłasko, Wydawnictwo "Da Capo", Kraków 1999, ISBN 83-85373-94-2
• Marek Hłasko Następny do raju, Wydawnictwo "Elf", Warszawa 2002, ISBN 83-89278-15-4
• Marek Hłasko Następny do raju, Wydawnictwo "Elf", Warszawa 2003, ISBN 83-89278-33-2