Marek Leykam

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Marek Leykam, właściwie Marek Leykam-Lewiński, (ur. 4 września 1908 w Warszawie, zm. 27 lutego 1983 w Warszawie), polski architekt.

[edytuj] Biografia

Marek Leykam, grób, Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie

Marek Leykam urodził się w 1908 roku. Od 1919 do 1927 roku uczył się w Gimnazjum im. Stefana Batorego. Jeszcze w latach szkolnych 1925/26 chodził na kurs wieczorowy do szkoły Malarstwa i Zdobnictwa przy Placu Teatralnym, a w 1926/27 na kurs zaoczny do szkoły Sztuk Pięknych im. W. Gersona.

Po zakończenia studiów aż do wybuchu wojny Marek Leykam zajmował się publicystyką. Jego artykuły ukazywały się w "Arkadach", "Architekturze i Budownictwie" oraz w "Plastyce".

Swoją działalność jako architekt rozpoczął już w 1933 roku. Jako pierwszy powstał projekt małego drewnianego domku jednorodzinnego na konkurs na opracowanie wzorowych typów dla drobnego budownictwa mieszkaniowego zorganizowany przez BGK. Było to udane połączenie klasyki, prostoty, dbałości o proporcje i funkcjonalności skromnego wnętrza. W 1935 roku wraz z prof. Mieczysławem Kotarbińskim z warszawskiej ASP wziął udział w konkursie na uporządkowanie majątku w Zułowie – miejsca urodzenia Józefa Piłsudskiego. Projekt miał charakter parku romantycznego lub świętego gaju. Rok 1936 przyniósł Leykamowi dwie drugie nagrody w konkursach: pierwszą za projekt meczetu, drugą za rozplanowanie Mola Południowego i terenów przyległych oraz za projekt szkicowy Żeglarskiego Ośrodka Morskiego w Gdyni. W 1938 roku o trzymał Leykam czwartą nagrodę w konkursie na gmach Banku Gospodarstwa Krajowego w Poznaniu. Bank miał stanąć przy placu Wolności, wzdłuż ulicy Nowowiejskiego.

Po czynnym udziale jako oficer w walkach w okresie września 1939 roku w Polsce, a następnie w kampanii 1940 roku we Francji, Leykam znalazł się w Szwajcarii, gdzie wraz z całą 2 Dywizją Strzelców Pieszych został internowany. Pięcioletni, przymusowy pobyt w tym kraju okazał się, biorąc pod uwagę okoliczności, wyjątkowo korzystny. Odcięci od kraju, a także od świata, żołnierze polscy znaleźli w neutralnej Szwajcarii sprzyjające warunki do pracy, nauki i innej działalności społecznej i kulturalnej. Od 1940 roku istniały trzy obozy uniwersyteckie, z których jeden, o profilu technicznym, związany był z Politechniką w Zurychu. W długim szeregu prac doktorskich obronionych przez polskich emigrantów na tej uczelni znalazła się również praca Marka Leykama. Tematem stała się sztuka liturgiczna. W 1943 roku wydano w Szwajcarii książkę poświęconą twórczości artystycznej i literackiej żołnierzy Dywizji Strzelców Pieszych zatytułowaną "Na postoju". Wyborem prac plastycznych i układem graficznym tej publikacji zajął się Marek Leykam. Zamieszczono tu również zdjęcia kaplicy poświęconej poległym żołnierzom DSP, na cmentarzu zuchwilskim w Solurze – projektu Marka Leykama.

Po powrocie do kraju w 1945 r. przystąpił do pracy. Od września 1947 roku wykładał historię architektury średniowiecznej. Następnie od jesieni 1949 roku prowadził katedrę Projektowania Użyteczności Publicznej na Politechnice Szczecińskiej.

Pracował przy planowaniu przestrzennym i w biurach projektów. Był projektantem wielu obiektów użyteczności publicznej oraz licznych zakładów przemysłu ciężkiego i motoryzacyjnego. Był też autorem licznych prac konkursowych, teoretycznych oraz skryptów w zakresie historii architektury średniowiecznej. Wraz z zespołem z biura "Motoprojektu" otrzymał Nagrodę Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych za wybitne osiągnięcia.

Za udział w walkach we Francji otrzymał Croix de Guerre z Gwiazdą, Croix du Combatant i Medaille des Evades. W Polsce odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem X-lecia i innymi odznaczeniami.

Zmarł w Warszawie 27 lutego 1983 r.

[edytuj] Projekty powojenne

Stadion X-lecia w Warszawie

Okrąglak w Poznaniu

Jego budynki, które projektował po wojnie, nazwano "żyletkowcami". Są to pierwsze w Polsce przykłady konsekwentnej postawy strukturalnej, obejmującej swymi kategoriami wszystkie elementy dzieła architektury. Przykładem są biurowce na ul. Chałubińskiego 3a i ul. Marszałkowskiej 82/84 oraz gmach Państwowego Instytutu Geologicznego na ul. Rakowieckiej 4.

Jego autorstwa są również budynki na ul. Wspólnej 62, Wspólnej 56, na rondzie Waszyngtona 26. Projektował też założenie architektoniczne ronda Waszyngtona oraz płytę i fundamenty pod niezrealizowany Łuk Zwycięstwa nad Faszyzmem, który miał stanąć w Ogrodzie Saskim.

Do najwybitniejszych jego realizacji wykonanych według jego projektu należą:

Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego w Poznaniu,
Dom Turysty w Płocku,
Powszechny Dom Towarowy ("Okrąglak") w Poznaniu
współautorstwo w projekcie na Wystawę Ziem Odzyskanych we Wrocławiu.

Najbardziej zadowolony był z realizacji Stadionu Dziesięciolecia, który projektował we współudziale z Jerzym Hryniewieckim i Czesławem Rajewskim. Niestety wiele projektów pozostało niezrealizowanych.

Inne projekty obiektów użyteczności publicznej: