Kościół św. Jana w Gdańsku
Z Wikipedii
Kościół św. Jana w Gdańsku (Główne Miasto ul. Świętojańska 50).
Budowę kościoła rozpoczęto około 1377 w miejscu wybudowanej w 1353 kaplicy św. Jana.
Etapy rozbudowy kościoła:
- do 1415 wybudowano korpus zachodni (halowy), jednonawowe prezbiterium i transept
- w latach 1450 - 1463 podwyższono halę, rozbudowano prezbiterium do trzech naw,
- w latach 1463 - 1465 przesklepiono całe wnętrze.
- w 1453 próbowano podwyższyć wieżę, jednak wobec sprzeciwu Krzyżaków sprawa ta została odsunięta w czasie i zrealizowana dopiero po wojnie trzynastoletniej
- w 1679 zdjęto szczyty i ustawiono potężne przypory wschodniej ściany, by uratować ją przed osunięciem (fundamenty były osłabione na skutek grzebania zwłok w ośmiu warstwach pod posadzką kościoła).
Kościół ten stanowił do 1945 swoiste muzeum z ekspozycją wielu wspaniałych dzieł sztuki. Najważniejsze z nich to:
- gotyckie Ukrzyżowanie z 1482 i dwa rzędy ław
- renesansowy ołtarz z piaskowca i marmuru (z białym orłem we fryzie) o wysokości 12 m autorstwa Abrahama van den Blocka z 1611
- barokowe organy wielkie (z lat 1629 - 1745) i małe (1685 - 1761), kazalnica, halle straganiarzy, żeglarzy, murarzy i rodzin: Schopenhauerów i Muhlów oraz loża kata
- elementy wystroju (23 lichtarze z reflektorami, pająk, biblioteka, mosiężne baptysterium, zegar na wieży) - fundowane w większości przez Zachariasza Zappio (zm. w 1680) i jego żonę.
Po II wojnie światowej większość wyposażenia została przeniesiona do Kościoła Mariackiego w Gdańsku. Kościół nie został po wojnie przejęty na cele kultu religijnego, przez wiele lat niszczał, stanowił także scenografię dla filmów wojennych (m.in. Kolumbowie w reżyserii Janusza Morgensterna według powieści Romana Bratnego - Kolumbowie. Rocznik 20), skutkiem czego popadał w dalszą ruinę.
Obecnie jest wyremontowany z zewnątrz, natomiast wnętrze pozostało zabezpieczoną ruiną. Odbywają się w nim koncerty i wystawy organizowane przez Nadbałtyckie Centrum Kultury, a także niedzielne msze święte (o godz. 12) Duszpasterstwa Środowisk Twórczych Archidiecezji Gdańskiej. Liturgia sprawowana jest w językach: kaszubskim, niemieckim i polskim.
W roku 2006 mroczne i przytłaczające swoim ogromem wnętrze kościoła było scenerią dla spektakli teatralnych X Festiwalu Szekspirowskiego.
