Język czirokeski
Z Wikipedii
| ᏣᎳᎩ Tsalagi | |
| Obszar | Stany Zjednoczone (Oklahoma i Karolina Północna) |
| Liczba mówiących | ok. 20 000 |
| Ranking | poza pierwszą 100 |
| Klasyfikacja genetyczna | języki irokeskie *języki południowoirokeskie **język czirokeski |
| Pismo | pismo czirokeskie |
| Status oficjalny | |
| Język urzędowy | nigdzie |
| Regulowany przez | ? |
| Kody języka | |
| ISO 639-1 | brak |
| ISO 639-2 | chr |
| SIL | chr |
| W Wikipedii | |
| Zobacz też: język, języki świata | |
Języki czirokeski (nazwa własna: ᏣᎳᎩ – Tsalagi; ang. Cherokee) – język z południowej gałęzi rodziny irokeskiej, używany przez ok. 20 tysięcy Czirokezów w amerykańskim stanie Oklahoma i w czirokeskim rezerwacie w Great Smoky Mountains w Karolinie Północnej. Zapisywany jest sylabariuszem czirokeskim.
[edytuj] Fonetyka i fonologia
W języku czirokeskim występują następujące spółgłoski:
| Wargowe | Dziąsłowe | Palatalne | Welarne | Krtaniowe | |
|---|---|---|---|---|---|
| Zwarte | t | k | ʔ | ||
| Zwarto-szczelinowe | ʦ | ||||
| Szczelinowe | s | h | |||
| Nosowe | m | n | |||
| Półotwarte | j | ɰ | |||
| Boczne | l |
W języku czirokeskim istnieją następujące samogłoski:
| Przednie | Centralne | Tylne | |
|---|---|---|---|
| Wysokie | i | u | |
| Średnie | e | ə̃ | o |
| Niskie | a |
Występuje też dyftong /ai/ - jedyny w języku czirokeskim. Spółgłoska wargowa /m/ pojawiła się stosunkowo niedawno.
Od powyższego schematu jest jeden wyjątek - Czirokezi z Oklahomy wymawiają zapożyczony z języka angielskiego wyraz automobile z głoskami /ɔ/ i /b/ jak w angielskim.
[edytuj] Tony
Język czirokeski jest językiem tonalnym, a tony pełnią funkcję dystynktywną (rozróżniania znaczenia wyrazów). Tymniemniej system tonalny ulega stopniowemu uproszczeniu zwłaszcza wśród młodszego pokolenia.
[edytuj] Gramatyka i morfologia
Podobnie jak większość języków autochtonicznych Ameryki język czirokeski jest językiem polisyntetycznym - wypowiedzi składają się z doklejanych do siebie morfemów, mogących zawrzeć całe zdanie w jednym wyrazie. Czirokeskie czasowniki, użyte w wypowiedzi składają się przedrostka zaimkowego, wskazującego osobę i rdzenia wyrazowego, do których mogą być dołączane przyrostki oznaczające aspekt i tryb.
