Józef Grzegorz Lessel
Z Wikipedii
Józef Grzegorz Lessel, h. Lessel, (właśc. Józef Grzegorz Karol Lessel, ur. 1802, zm. 1844) - polski architekt, „zastępca drugiego bud. m. Warszawy 29.6.1829. Drugi bud. m. W-wy 11.03.1830 roku, z pensją 5.000 złp. Był członkiem honorowym dozoru ogólnego kościołów rz.-kat. par. warszawskich. Miał dom przy Nowym Świecie Nr 1303/40” (cytuję [za:] Stanisław Łoza, Rodziny Polskie pochodzenia cudzoziemskiego osiadłe w Warszawie i okolicach, Warszawa, Wydawnictwo i Druk Zakładów Graficznych Galewski i Dau, Warszawa, 1932.).
Ożenił się dwukrotnie, po raz pierwszy z Emmą Johanną Katarzyną Brandt w 1834 i po raz drugi z Wandą-Heleną Helbich w 1841, miał dwójkę dzieci. Jest synem znanego warszawskiego budowniczego i architekta Fryderyka Alberta Lessla.
Najsłynniejszym projektem Józefa Grzegorza Lessla pozostaje nieistniejący już budynek Synagogi Praskiej, przy ul. Jagiellońskiej 28, na warszawskiej Pradze. Była jednym z sześciu tylko ówcześnie istniejących okrągłych budynków synagogalnych w Europie. Powstała w 1835. Zaprojektowana została w stylu klasycystycznym, miała kształt rotundy i cztery symetryczne przedsionki. Przez ponad wiek służyła do modlitwy kilku pokoleniom praskich Żydów. W czasie II wojny hitlerowcy urządzili w budynku synagogi odwszalnię. Choć zniszczona, przetrwała II wojnę światową. Została zburzona w 1961 roku, pomimo wpisu do rejestru zabytków. Trwają starania o rekonstrukcję budynku.
Również budynek dawnej mykwy, na ul. Kłopotowskiego 31, jest autorstwa J.G. Lessla. Daty powstania są sprzeczne: 1840, 1910-1913 - są to najprawdopodobniej daty powstania fundamentów oraz data ukończenia budowy.
Dziełem J.G. Lessla jest też kamienica przy Krakowskim Przedmieściu 27. Powstała ok. 1836.
Według jego projektów powstały też m. in.: fabryka metalurgiczna Mintera wraz z przylegającym pałacykiem, na rogu ulicy Świętokrzyskiej i placu Wareckiego, w roku 1828 oraz okazała kamienica Kuczkowskiego przy ul. Wiejskiej 14.
