Hillel
Z Wikipedii
Hillel (הלל), zwany Starszym (przełom I w. p.n.e. i I w. n.e.) Wpływowy żydowski autorytet prawny, stworzył własną szkołę interpretacyjną, przeciwstawianą szkole Szammaja, z którym tworzy ostatnią zugot. Prawdopodobnie wywodził się z diaspory babilońskiej i pochodził z rodu Dawida. Z jego imieniem wiąże się szczególnie trzy istotne rozstrzygnięcia:
- zabicie baranka paschalnego może być dokonane nawet gdy Pascha przypada w szabat
- do umowy kredytowej można dołączyć klauzulę umożliwiającą odebranie długu mimo roku szabatowego. (każdy siódmy rok wedle Pwt. 15, 1-11 anulował zaciagnięte długi). Wybieg ten nazywa się prozbul lub prosbole
- stworzenie siedmiu zasad (middot), które umożliwiały wyprowadzenie z istniejącego prawa dalszych rozstrzygnięc, co było podstwą dalszego rozwoju halachy.
Osoba Hillela obrosła w liczne anegdoty, w których podkreśla się jego łagodność. Sformułował w formie negatywnej złotą zasadę, która pozytywnie została wyrażona w ewangeliach synoptycznych. Jego szkoła aprawna prezentowała podejscie bardziej giętkie od Szammaja, umożliwiającee adaptację prawa do wymogów czasu. Ostatecznie judaizm przyjął właśnie wykładnię Hillela za obowiązującą. Późniejsza tradycja przypisuje to wyrokowi głosu z nieba (bat kol).
