Aronia czarnoowocowa

Z Wikipedii

Aronia czarnoowocowa
Systematyka
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Podgromada	Magnoliophytina
Klasa	Rosopsida
Podklasa	różowe
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	aronia
Gatunek	aronia czarnoowocowa
Nazwa systematyczna
Aronia melanocarpa (Michx.) Elliott

Aronia czarnoowocowa, aronia czarna (Aronia melanocarpa (Michx.) Elliott) - gatunek krzewu należący do rodziny różowatych. Pochodzi ze wschodnich wybrzeży kontynentu północnoamerykańskiego, na którym występuje w stanie dzikim.

Spis treści 1 Charakterystyka 2 Choroby i szkodniki 3 Zastosowanie 4 Przepisy kucharskie

[edytuj] Charakterystyka

Pokrój 

Krzew osiągający wysokość 2 do 2,5 m, wyjątkowo 3 m.

Liście 

Naprzemianległe, ciemnozielone, długości do 6 cm. Jesienią pomarańczowe, do czerwonych.

Kwiaty 

Kwitnie w maju na biało, kwiaty zebrane w baldachogrona.

Owoce 

Jagody o barwie ciemnogranatowej, prawie czarnej i słodkawym, aromatycznym miąższu. Owoce o średnicy ok. 10 mm, pokryte delikatnym, meszkowatym nalotem.

Biotop, wymagania 

Spotykana równie często na terenach podmokłych, jak i bardzo suchych. Roślina o niewielkich wymaganiach glebowych, dobrze rośnie także na glebach IV i V klasy. Toleruje niskie temperatury sięgające -35° C. Preferuje stanowiska od w pełni nasłonecznionych do półcienia.

[edytuj] Choroby i szkodniki

Krzew o dosyć dobrej oporności na szkodniki, o czym świadczy fakt, że w ciągu 9-letniej obserwacji w Albigowej nie było żadnej epidemii chorób, a także nie zachodziła w tym czasie potrzeba intensywnego zwalczania szkodników.

[edytuj] Zastosowanie

• Roślina uprawna - coraz częściej uprawiana w ogrodach działkowych. Uprawa jest tym bardziej atrakcyjna, że aronia nie ma specjalnych wymagań glebowych. W chwili obecnej znanych jest ok. 15 odmian wyhodowanych na bazie tego gatunku, odkrytego w XVII i XVIII wieku w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Do Rosji przywieziono aronię ok. 1834 roku jako eksponat do ogrodów botanicznych, skąd „uciekła” rozprzestrzeniając się na pogórza Ałtaju oraz europejską część Rosji. Bywa, że jest nazywana również aronką.
• Przemysł spożywczy: wykorzystywana do produkcji dżemów, konfitur, soków i nalewek, można jej także użyć jako naturalnego barwnika do przetworów (w tym galaretek, likierów, win).
• Roślina ozdobna: Aronia uprawiana jest coraz częściej jako roślina dekoracyjna, ze względu na liście przybierające jesienią pomarańczową a potem czerwoną barwę.
• Roślina lecznicza:
  • Surowiec zielarski - surowcem są świeże lub suszone owoce. Zawierają one dużą ilość antocyjanów, fenolokwasy, garbniki, pektyny, witaminy (sporo witaminy C i P) oraz sole mineralne: potas, wapń, fosfor, magnez, żelazo i pierwiastki śladowe: jod, mangan, molibden.
    • Skład chemiczny : W świeżej masie dojrzałych owoców znajduje się 74-83 procent wody i 17-26 procent suchej masy. Cukry stanowią 6,2-10,8 procent świeżej masy owoców, natomiast kwasy 0,7-1,3 procent w przeliczeniu na kwas jabłkowy. Ponadto stwierdzono obecność garbników, pektyn, barwników oraz pierwiastków chmicznych jak rad, molibden, żelazo i jod. Substancje garbnikowe (zawartość 0,35-0,6 procent suchej masy), nadają owocom cierpki smak, stąd rzadko nadają się do bezpośredniej konsumpcji. Najcenniejszą zaletą aronii jest bogactwo witamin, zwłaszcza występujących w śladowych ilościach w innych owocach i warzywach.
    • Działanie : Owoce aronii czarnej, a także sok z nich można polecać w profilaktyce i leczeniu nadciśnienia krwi, arteriosklerozie, katarze żołądka oraz żylaków odbytu. Owoce aronii zawierają od 1200 do 5000 mg procent witaminy P, podczas gdy w owocach uprawianych tradycyjnie w naszym kraju zawartość tej witaminy nie przekracza kilkudziesięciu mg procent. Zaznaczyć należy, że w sokach i mrożonkach witamina ta prawie w pełni zachowuje swoją aktywność.
    • Zbiór i suszenie: Suszenie owoców przeprowadza się zaraz po zbiorze rozkładając cienką warstwą w cienistym i przewiewnym miejscu, najlepiej jeżeli jest możliwość rozłożenia owoców na sicie.
• Sztuka kulinarna : Z owoców aronii można przygotować soki, dżemy, powidła, galaretki, marmolady. Sok z aronii może być używany do barwienia innych soków. Bardzo cennym surowcem jest susz z owoców. Po zalaniu wrzątkiem daje napar o pięknym rubinowym kolorze, co świadczy o zachowaniu aktywnej witaminy P. Dzięki dużej zawartości antocyjanów sok z aronii może zastąpić w przemyśle spożywczym barwniki sztuczne. Rozcieńczony 100 razy ma jeszcze intensywnie różową barwę.

Przeczytaj też zastrzeżenia dotyczące pojęć medycznych na Wikipedii! Wikipedia:Wikiprojekt Nauki medyczne • Portal:Nauki medyczne

Z owoców można otrzymać sok barwy purpurowej, wskazany szczególnie dla rekonwalescentów i osób starszych. Świeżo zerwane owoce posiadają cierpki posmak wynikający z zawartości garbników, jeśli jednak zje się je po kilku dniach lub przemrozi w lodówce - unika się tego nieprzyjemnego smaku.

Przetwory z owoców aronii oraz świeże i suszone owoce są pomocne w zapobieganiu przemęczenia wzroku. Bogactwo falwonoidów zapewnia poprawę uelastycznienia naczyń krwionośnych i zwiększa przepustowość naczyń włosowatych, a wraz z witaminami i solami mineralnymi zapobiega odkładaniu się cholesterolu. To sprawia, że leki na bazie aronii mogą być stosowane jako środki wspomagające przy miażdżycy oraz nadciśnieniu. W tych chorobach pomocne jest picie świeżego soku 2-3 razy dziennie po pół szklanki przez 3 tygodnie. Natomiast z ususzonego surowca sporządza się odwar zalewając 2 łyżki stołowe suszonych owoców aronii trzema czwartymi szklanki wody i gotując (ale nie dopuszczając do wrzenia) przez 10 minut; pić 3 razy dziennie.

Jod zawarty w aronii normalizuje pracę tarczycy, co staje się pomocne w nadczynności tarczycy. Innymi zastosowaniami odwarów z aronii są: nieżyty żołądka (niedokwaśność), anemia, stany zapalne, alergie, reumatyzm. Leczenie powinno się odbywać w cyklach maksymalnie 3-4 tygodniowych, po których trzeba zrobić przerwę. Kompres ze zmiażdżonych owoców oraz papka z owoców suszonych pomaga w leczeniu egzem i owrzodzeń.

W kosmetyce stosuje się sok w dużych rozcieńczeniach. Jest pomocny przy oparzeniach słonecznych.

• • Przeciwwskazania: nadkwaśność i wrzody żołądka.

[edytuj] Przepisy kucharskie

W gospodarstwie domowym można z aronii otrzymać następujące przetwory:

• Sok - najprościej i najszybciej uzyskuje się bogaty w witaminy sok aroniowy w sokowniku – parowniku. Owoce aronii zmieszane z cukrem poddane działaniu gorącej pary wodnej dają znakomity w smaku sok o barwie prawie czarnej. Aby poprawić jego walory smakowe można dodać do niego soku z jarząbu słodkiego jadalnego lub innych bardziej kwaśnych soków. Nie należy uzyskiwać soku przez zasypywanie owoców cukrem w słoju, gdyż efekty będą o wiele gorsze.
• Konfitury - należy je smażyć niezbyt długo. Dla poprawy smaku można dodać soku z cytryny, czarnej porzeczki, kwaśnych odmian jabłek lub kwasku cytrynowego.
• Przecier - owoce przeciera się z cukrem, dodając na 1 kg aronii 1 kg cukru. Przecier należy podgrzać do temperatury 60-70 stopni C stale mieszając, następnie umieścić w gorących sterylizowanych słojach lub puszkach (w produkcji przemysłowej).
• Owoce konserwowane na gorąco - owoce aronii wsypane do cedzaka należy zanurzyć na 2 minuty we wrzącej wodzie. Następnie wkłada się je do misy i zasypuje cukrem kryształem (0,5 kg cukru na 1 kg owoców). Owoce z cukrem podgrzewamy do temperatury 90 stopni C ciągle mieszając i natychmiast rozlewamy do gorących, suchych słojów, które następnie szczelnie zamykamy. Przy dobrej organizacji konserwacja 2 kg owoców trwa 10-15 minut.
• Aronia w soku własnym - owoce należy wsypać do słojów, zalać gorącym sokiem z aronii i pasteryzować.