West-Europese egel
| West-Europese egel | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Foto: Olaf1541 GNU/FDL |
|||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
|
|||||||||||||
| Soort | |||||||||||||
| Erinaceus europaeus Linnaeus, 1758 |
De West-Europese egel (Erinaceus europaeus) is een algemeen, wijdverbreid zoogdier uit de familie der egels (Erinaceidae). De egel is een bekende verschijning in tuinen in West-Europa. Hij is vooral bekend om zijn stekelige vacht en zijn gewoonte om zich bij gevaar op te rollen.
Inhoud |
[bewerk] Uiterlijke kenmerken
De lengte is ongeveer 22,5 tot 27,5 centimeter. Ze hebben een staartje van 15 tot 30 millimeter, en worden 12 tot 15 cm hoog. Het gewicht is tussen de 400 en 1200 gram. De rug van de egel is bedekt met ongeveer 6000 stekels van 2 tot 3 centimeter, en bij bedreiging rolt de egel zich op tot een bal. Deze stekelige bal vormt een goede bescherming tegen natuurlijke vijanden zoals de vos, maar is echter kansloos tegen auto's. Hij wisselt zijn stekels zelden en onregelmatig, gemiddeld gaan stekels zo'n 18 maanden mee.
[bewerk] Voedsel
Zijn dieet bestaat uit (naakt)slakken, wormen en insecten als mestkevers en rupsen; egels zijn daarmee nuttige helpers in de ongediertebestrijding. Ook eten ze spinnen, en een enkele keer grijpen ze een klein gewerveld dier als kikkers, hagedissen, jonge knaagdieren, vogeleieren en aas, of plantaardig voedsel als fruit en paddenstoelen. Verhalen dat hij ook slangen kan doden zijn tot nog toe nooit bewezen. Het zijn nachtdieren, die gemiddeld zo'n 70g voedsel per nacht eten.
[bewerk] Gedrag
In de herfst als de temperatuur daalt en het voedselaanbod schaars wordt, gaat de egel in winterslaap. Hij bouwt voor de winterslaap een nest van gras en bladeren. De meeste egels wisselen meerdere keren van nest in de winter.
Na het ontwaken uit de winterslaap begint in april, mei het paarseizoen. Paren is een langdurig liefdesspel, dat omzichtig maar vooral ook voorzichtig gebeurt.
De draagtijd van de egel bedraagt 31 tot 35 dagen. Een worp bestaat uit gemiddeld 3 tot 6 (2 tot 10 is mogelijk) kale, dove en blinde jongen, echter wel al met (zachte) stekels. De jongen worden geboren in een nest van gras en bladeren, soms wordt er gebruikgemaakt van verlaten konijnenholen. Zogen en opvoeden gebeurt alleen door het vrouwtje. Jongen kunnen zich na 11 dagen oprollen, en na 22 dagen verlaten ze voor het eerst het nest. Na 4 tot 6 weken worden de jongen gespeend. Daarna worden de jongen door de moeder verstoten en moeten ze zichzelf weten te redden. Egels hebben één tot twee worpen per jaar.
Egels zijn solitaire dieren. Soms kan een paartje een nest delen, maar dit is voor een korte tijd. Groepen egels zijn meestal een moeder met haar jongen. Ze hebben geen territorium. Het geluid van egels bestaat vaak uit snuiven, bij het eten, en knorren, bij gevaar.
Van de zintuigen zijn vooral het gehoor en de reukzin goed ontwikkeld. Ze kunnen goed klimmen en zwemmen. De egel smeert zichzelf soms in met schuimend speeksel. Een verklaring hiervoor is nooit gevonden. Waarschijnlijk doet hij het om vijanden te verjagen of om parasieten te doden.
De normale levensverwachting is 4-7 jaar, met een maximum tot 16 jaar. De belangrijkste doodsoorzaak is waarschijnlijk verhongering tijdens de winterslaap. In stedelijke gebieden is dit het verkeer. De belangrijkste natuurlijke vijand is waarschijnlijk de das.
[bewerk] Leefgebied
De egel komt voor in een groot gedeelte van West-Europa. Hij komt voor van Ierland via Zuid-Scandinavië tot Noordwest-Rusland, en van Portugal tot Duitsland en Italië. In Oost-Europa leeft de nauwverwante Oost-Europese egel (Erinaceus concolor). De egel is ingevoerd in Nieuw-Zeeland.
Egels komen voor in loofbossen, vochtige weiden en grasvelden. Hij is vooral dol op bosranden, waar deze leefgebieden samenkomen. De egel komt ook voor in zandduinen, mits begroeid, maar je vindt hem zelden in naaldwoud, of in bergen boven de boomgrens. De egel komt veel voor in tuinen, waar sommige mensen ze bijvoeren. Koemelk is uit den boze voor egels. Honden- of kattenvoer sluit beter aan op zijn natuurlijke voedsel. Beter is niet in te grijpen, en de egel zijn gang te laten gaan.
[bewerk] Externe links
- waarnemingen in Nederland.
- [1] www.egelsite.nl: site speciaal voor kinderen.
