Stadion van Domitianus

Arcade van het Stadion van Domitianus

Het Piazza Navona heeft de vorm van het stadion behouden

Het Stadion van Domitianus was in de in de Romeinse oudheid een stadion voor atletiekwedstrijden in Rome.

[bewerk] Geschiedenis

Keizer Domitianus (81 - 96) liet op het Marsveld in Rome, de door de grote brand van 80 beschadigde gebouwen restaureren, en een aantal nieuwe bouwwerken neerzetten. Het meest markante nieuwe gebouw was een groot stadion. Dit stadion werd voornamelijk gebruikt voor Griekse atletiekwedstrijden zoals hardlopen, worstelen en discuswerpen.
Gladiatoren gevechten werden hier zelden gehouden. Cassius Dio vermeldt dat tijdens het bewind van keizer Macrinus in 217 een grote brand woedde in het Colosseum. Het amfitheater was ernstig beschadigd en de gladiatoren weken gedurende enkele jaren uit naar het Stadion van Domitianus.
Keizer Alexander Severus liet een aantal jaren later het stadion restaureren. Hierdoor stond het in de middeleeuwen ook bekend als het Stadion van Alexander Severus.

Het stadion was 275 meter lang en 106 meter breed. Er konden ongeveer 30.000 toeschouwers plaatsnemen. Tribunes waren gebouwd aan de beide lange zijden en de halfronde noordelijke korte zijde. Het gebouw had twee verdiepingen en de façade bestond uit open arcaden met ionische zuilen. In de ruimten onder de tribunes op de begane grond waren winkeltjes en bordelen gevestigd.
Volgens de legende werd de heilige Agnes in een van deze bordelen gedood. Op de plaats in het stadion waar dit bordeel zou zijn geweest is in 1652 de kerk Sant'Agnese in Agone gebouwd.

[bewerk] Piazza Navona

In de eeuwen na de val van het West Romeinse Rijk raakte Rome grotendeels ontvolkt. De overgebleven burgers vestigden zich grotendeels op het Marsveld waar water uit de Tiber te vinden was. Veel tempels en andere gebouwen uit de Romeinse werden afgebroken om plaats te maken voor woningen. Ook in het Stadion van Domitianus vestigden zich mensen. In eerste instantie bouwden zij hun huizen op de ruïnes van de tribunes en langzamerhand verdwenen deze geheel. Nieuwe huizen werden op dezelfde plaats gebouwd. De atletiekbaan zelf werd nooit bebouwd en evolueerde zo tot een groot plein, de huidige Piazza Navona. De vorm en afmetingen van het oude stadion zijn op deze wijze bewaard gebleven.

Onder een pand aan de noordzijde van het plein zijn de restanten te zien van een aantal arcaden de entree van de halfronde korte zijde van het stadion. Deze zijn in 1936 opgegraven. Door de eeuwen heen is het grondniveau van het Marsveld met enkele meters gestegen waardoor de overige restanten zich onder de grond bevinden.

Op het Piaza Navona staat de beroemde Vierstromen fontein van Bernini, die versierd is met een antieke obelisk. Deze obelisk heeft in de Romeinse tijd nooit in het stadion gestaan. Obelisken werden wel geplaatst op de spina van een circus, maar in het Stadion van Domitianus werden geen wagenrennen gehouden en was dus geen spina aanwezig. De obelisk is afkomstig uit de Tempel van Isis en stond later in het Circus van Maxentius. Pas in de 16e eeuw is de obelisk op de Piazza Navona geplaatst.