Rochelob
De Roche-lob is het druppelvormige gebied om een ster in een dubbelster, waarbinnen het gas door de zwaartekracht is gebonden aan die ster. Wanneer een ster groter wordt dan zijn Roche-lob kan het gas van deze ster worden overgedragen aan zijn begeleider in de dubbelster. Wanneer beide sterren in een dubbelster hun Roche-lob vullen kan materie verloren gaan uit het systeem. De Roche-lob is, evenals de Rochelimiet, vernoemd naar de Franse sterrenkundige Édouard Roche.
De twee Roche-lobben in een dubbelster worden begrensd door een kritisch potentiaaloppervlak. In deze potentiaal speelt niet alleen de zwaartekracht van de twee sterren een rol, maar ook de baanbeweging in de dubbelster en de daarbij horende centrifugaalkracht. Een driedimensionale weergave van zo'n potentiaal is te zien in de figuur hiernaast.
Op de bodem van de figuur is een zogenaamde equipotentiaalplot weergegeven. De acht-figuur in deze plot zijn de twee Roche-lobben van de sterren, de druppelvormige gebieden die elkaar bij de punt raken. Dit raakpunt wordt het (eerste) lagrangepunt genoemd. Via dit zadelpunt kan gas van de ene ster naar zijn begeleider stromen, wanneer de eerste ster zijn Roche-lob vult. Bij zulke materie-overdracht kunnen de massa's van de sterren, en daarmee hun evolutie, en de baanperiode van de dubbelster aanzienlijk veranderen. Wanneer beide sterren in een dubbelster hun Roche-lob vullen, kan materie verloren gaan uit de dubbelster, via het lagrangepunt L2 en mogelijk een ring vormen om de dubbelster.
