Philip Vingboons
 Ontwerptekening Rokin 145-147 |
Philip Vingboons (1607 – 1678) was een Nederlandse architect die behoorde tot de school van Jacob van Campen, het Hollandse Classicisme. Vingboons was vooral actief in zijn geboortestad Amsterdam. Hij was de zoon van de Mechelse schilder David Vinckboons
In tegenstelling tot Jacob van Campen wist Vingboons het classicisme op creatieve wijze toe te passen op het voor Amsterdam typerende smalle stadshuis. Philip Vingboons wordt wel de uitvinder van de Amsterdamse halsgevel genoemd. De oudste halsgevel van Amsterdam, Herengracht 168 uit 1638, is door hem ontworpen. Ook Kloveniersburgwal 95 uit 1642, eén van de fraaist geproportioneerde stadspaleizen in classicistische stijl in Amsterdam, is door Vingboons ontworpen. Philip Vingboons was op het hoogtepunt van de macht en rijkdom van Amsterdam, halverwege de 17e eeuw, de belangrijkste architect van Amsterdam en heeft dan ook zeer veel woonhuizen ontworpen. Hij ontwierp vooral woonhuizen omdat hij vanwege zijn katholieke geloof gepasseerd werd bij opdrachten van de overheid. De broer van Philip, Justus Vingboons, was ook architect, maar veel minder bekend.
In 1648 en 1674 verschijnen boeken met ontwerptekeningen van Philip Vingboons ("Afbeeldsels"), waardoor we een goed beeld van het werk van deze voor Amsterdam zo belangrijke architect hebben.
De zogenaamde Vingboonsgevel is in de periode van het Hollands Classicisme (1640-1665) op grote schaal nagebootst. Op eenvoudiger huizen verschijnt een pilaster-halsgevel, eenvoudig uitgevoerd in baksteen met enkele sobere ornamenten. Dit type wordt wel een Vingboons-imitatie, genoemd.
[bewerk] Bouwwerken
- Herengracht 168 (1638), frontons boven de vensters zijn in de 18e eeuw bij het vergroten van de ramen verwijderd
- Singel 282-286 (1639), het grote fronton boven de middenrisaliet is verwijderd
- Keizersgracht 319 (1639), ingang met poortje in middentravee in de 18e eeuw gesloopt, ingang verplaatst naar rechtertravee
- Rokin 145-147 (1641/43), de voorgevel van het rechterhuis is in de 19e eeuw vernieuwd.
- Kloveniersburgwal 95 (het Poppenhuis, 1642), let op de fraaie Corinthische orde naar Vignola; de ingang in de middentravee is in de 19e eeuw verdwenen
- Huurhuizen van het Sint Pietersgasthuis, Rokin/Oude Turfmarkt (1643/45), in de 19e eeuw in gebruik door de Nederlandsche Bank: de meeste van de negen huurhuizen zijn later in de 19e eeuw gesloopt, maar drie huizen staan er nog, Rokin 129, echter zonder topgevels
- Rokin 95 (1646), topgevel aan insnijdend dak verwijderd
- Kloveniersburgwal 77 (het Huis Bambeeck, 1650), merk op dat deze gevel een pilaster in het midden heeft, ongebruikelijk in de klassieke architectuur
- Oudezijds Voorburgwal 316 (de Ladder Jacobs, 1655)
- Herengracht 364-370 (de Cromhouthuizen, 1660/62), de stoep van Herengracht 364 is opgeheven
- Singel 460 (Neurenberg / Odeon, 1662), de stoep is opgeheven (de ingang is naar de begane grond verplaatst)
- Herengracht 450 (Huis Deutz, 1663), dak verhoogd en gewijzigd in 1922; de hier toegepaste stijl loopt vooruit op de zogenaamde strakke stijl van Adriaan Dortsman
- Herengracht 386 (1663/65), de stoep is opgeheven (de ingang is naar de begane grond verplaatst)
- Keizersgracht 577 (1664/65), het grote fronton is verwijderd
- Herengracht 412 (1664/67), de ingang is hier altijd op de begane grond geweest
- Herengracht 466 (1669), verbouwd in 1858 (o.a. vensters veranderd), ingang opgeheven en verplaatst naar in stijl bijgetrokken hoekhuis in 1904
- Wevershuizen Noortsche Bos in de Weteringbuurt (1670/71), een groot deel van de 211 woningen bestaat nog, bijvoorbeeld 3de Weteringdwarsstraat 33 en Weteringstraat 19
- Schuilkerk Sint Johannes en Ursula, Begijnhof (1671/72)
| Bron(nen): |
|
