Peter I van Joegoslavië
| 1844-1921 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Koning van Servië | ||||||
|
||||||
| Koning van Joegoslavië | ||||||
|
||||||
|
Peter I Karađorđević (Belgrado 11 juli 1844 – aldaar 26 augustus 1921) was van 1903 tot 1918 koning van Servië en daarna tot zijn dood van het Koninkrijk der Serven, Kroaten en Slovenen dat beter bekend is onder de latere naam Joegoslavië.
Peters vader vorst Alexander Karađorđević werd in 1858 afgezet ten faveure van de vroegere Servische heerser vorst Miloš uit het huis Obrenović en vluchtte naar Oostenrijk. Peter groeide op in Genève en Parijs en als vrijwilliger aan Franse zijde deel aan de Frans-Pruisische Oorlog (1870-1871). In 1875 nam hij deel aan de Bosnische opstand tegen de Ottomanen. In 1883 trouwde hij op aandringen van tsaar Alexander III met Zorka Petrović-Njegoš, dochter van koning Nicolaas I van Montenegro.
De nieuwe koning Alexander Obrenović (Servië was in 1882 tot zelfstandig koninkrijk verheven) had zich het vijandschap van de generale staf en de Radicale Partij op de hals gehaald door met zijn maîtresse Draga Mašin te trouwen. Na een lastercampagne tegen het koninklijk huis drongen officieren in 1903 het paleis te Belgrado binnen, schoten het koningspaar dood en wierpen hun naakte lichamen in de tuin. Ook enige ministers werden gedood. Deze moordpartij veroorzaakte een internationale rel. Koning Edward VII van het Verenigd Koninkrijk herriep zijn erkenning van het onafhankelijke Servië en Rusland stelde voor dat Oostenrijk orde op zaken zou gaan stellen.
De Serven losten de crisis echter zelf op door de 69-jarige Peter Karađorđević de kroon aan te bieden. Peter was een democraat en had een uitstekende reputatie op militair gebied. Premier Nikola Paić van de Radicale Partij oefende de feitelijke macht uit en de grondwet, het leger, het schoolsysteem en de landbouw werden hervormd. Peter verklaarde zich openlijk voorstander van de aansluiting van Bosnië-Herzegovina bij Servië.
Na de Balkanoorlogen verkeerde Servië in een tumultueuze toestand en op 11 juni 1914 trok Peter zich wegens gezondheidsredenen terug uit de regering. Hij benoemde zijn zoon kroonprins Alexander tot regent. Grote populariteit verwierf hij door deel te nemen aan de zware terugtocht van het Servische leger door Albanië naar Korfoe in 1915 - hij moest worden gedragen. Na de Eerste Wereldoorlog trok de bezettingsmacht Oostenrijk-Hongarije zich uit Servië terug en Alexander riep het Koninkrijk der Serven, Kroaten en Slovenen uit. Dit verenigde Joegoslavië bestond uit Servië, Montenegro (koning Nicolaas was in de oorlog gevlucht) en delen van het voormalige Oostenrijk-Hongarije waaronder ook Bosnië-Herzegovina. De bejaarde Peter werd uitgeroepen tot koning, maar was dit slechts in naam - Alexander bleef als regent optreden. Na zijn dood in 1921 werd Alexander koning.
