Paleis voor Volksvlijt
Het Paleis voor Volksvlijt is gerealiseerd tussen 1855 en 1864 aan het Frederiksplein in Amsterdam. Het was een groot glazen gebouw op de plaats waar nu het pand van De Nederlandsche Bank staat. Het paleis is door architect Cornelis Outshoorn ontworpen, geinspireerd door het Crystal Palace in Londen, dat gebouwd werd voor de wereldtentoonstelling van 1851.
Inhoud |
[bewerk] Ontstaan
Nadat de Amsterdamse arts Samuel Sarphati deze wereldtentoonstelling had bezocht, richtte hij de Vereeniging voor Volksvlijt op, met als doel realisatie van een vergelijkbaar gebouw in Amsterdam. In 1853 diende Sarphati daartoe een verzoekschrift in. Het Paleis voor Volksvlijt zou deel uitmaken van een omvangrijk uitbreidingsplan, waarin ook de Amsteloever en het gebied van de huidige wijk De Pijp waren opgenomen. In 1855 stemde de Amsterdamse gemeenteraad met het plan in.
De vereniging schreef in 1856 een prijsvraag uit, maar geen van de ingezonden ontwerpen werd bekroond. Hierop werd Van Outshoorn benaderd. De bouw van zijn ontwerp begon op 7 september 1859 met het slaan van de eerste paal, in het bijzijn van Koning Willem III. Op 16 augustus 1864 werd het gebouw geopend.
[bewerk] Exploitatie
Al snel bleek dat exploitatie als tentoonstellingsgebouw niet haalbaar was. Het Paleis voor Volksvlijt werd meer en meer een vermaakscentrum. Ook werd een deel van de tuin van het gebouw tussen Oosteinde en Westeinde verkocht. In 1881-1883 werd hier een door Adolf Leonard van Gendt ontworpen galerij gebouwd die aansloot aan het hoofdgebouw, en waarin luxe winkels werden gehuisvest.
[bewerk] Het einde
Het Paleis voor Volksvlijt werd in de nacht van 18 op 19 april 1929 door brand verwoest. De galerij bleef deels gespaard, maar het hoofdgebouw is nooit meer herbouwd. In de galerij bevonden zich woningen en winkels, en een zaaltje dat na de oorlog onder meer werd gehuurd door de vereniging Wie Eegie Sanie. Ook Circus Elleboog was in de galerij gevestigd. In 1960 werd de galerij echter afgebroken om plaats te maken voor het gebouw van de De Nederlandsche Bank.
Omdat deze instelling sinds de invoering van de euro een belangrijk deel van haar functie heeft verloren, wordt door onder meer Wim T. Schippers bepleit om het Paleis voor Volksvlijt te herbouwen. Op 17 juni 2002 werd zelfs een Stichting tot Herbouw en Exploitatie van het Paleis voor Volksvlijt opgericht. In de nieuwe vleugel van Luchthaven Schiphol is een klein deel van het Paleis onder die naam als replica herbouwd als restaurant.
In enkele scenes in de film Kees de jongen (2003) is het Paleis voor Volksvlijt digitaal in het straatbeeld ingevoegd.
[bewerk] Externe links
| Bron(nen): |
|
