Onze-Lieve-Vrouw van Guadalupe
Onze-Lieve-Vrouw van Guadalupe (Spaans: Nuestra Señora de Guadalupe), kortweg de Maagd van Guadalupe (Spaans: Virgen de Guadalupe), is de beschermheilige van Mexico, en sinds 1945 van heel Latijns-Amerika. De viering van Nuestra Señora de Guadalupe vindt in Latijns Amerika plaats op 12 december.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Onze-Lieve-Vrouw van Guadalupe zou als Mariaverschijning op 9 december 1531 door de heilige Juan Diego Cuauhtlatoatzin aanschouwd zijn. Juan Diego was een bekeerde Azteek. Maria zou hem in het Nahuatl verteld hebben om een kerk te bouwen op de plaats waar ze tot hem sprak (op de berg Tepeyacac, in het huidige district Gustavo A. Madero). De bisschop van Mexico geloofde Juan Diego niet, en zei hem dat Maria eerst maar eens een wonder moest laten zien. Juan Diego vond toen, in de winter, rozen op de berg Tepeyacac. Hij plukte de rozen en droeg ze in zijn mantel naar het paleis van de bisschop. Toen hij daar zijn mantel opende was een afbeelding van Maria te zien. De mantel, die bekend staat als de "tilma", wordt bewaard in de Basiliek van Guadalupe in Mexico-stad.
In de loop der eeuwen is de Maagd van Guadalupe uitgegroeid tot een nationaal symbool. In 1737 werd ze patroonheilige van Mexico-stad en in 1895 van het land. Sinds 1945 is ze zelfs beschermvrouwe van heel Latijns-Amerika. Gedurende de geschiedenis van Mexico is ze het symbool geweest voor onafhankelijkheidsstrijders en voorvechters van meer rechten voor de oorspronkelijke bevolking - Juan Diego was immers indiaan. Onder anderen Miguel Hidalgo droeg Onze-Lieve-Vrouw van Guadalupe op zijn banier, maar zelfs de hedendaagse socialistische Zapatistas gebruiken haar als symbool. Hetzelfde geldt voor de aanhangers van de linkse bevrijdingstheologie.
De heiligverklaring van Juan Diego vond plaats in 2002. Veel Mexicaanse katholieken waren erg blij met de eerste canonisatie van een indiaan. Er was echter ook kritiek; volgens sommige historici zou Juan Diego namelijk nooit hebben bestaan.
[bewerk] Oorsprong
De etymologie van het woord "Guadalupe" is onzeker; Maria zou zichzelf zo genoemd hebben toen ze aan Juan Diego verscheen. Het is mogelijk een verbastering van het Nahuatl Coatlaxopeuh, "degene die de slang vernietigt". De slang zou dan slaan op Azteekse goden als Quetzalcoatl, die door de christelijke religie verslagen zijn. De Spaanse kolonisten hebben er uiteindelijke "Guadalupe" van gemaakt, als verwijzing naar het beeld van de Zwarte Madonna van Guadalupe in Spanje.
De verering van maagd van Guadalupe kan gezien worden als de voortzetting van de verering van de Azteekse godin Tonantzin. Tonantzin was evenals Maria een moederfiguur, en een tempel die aan haar gewijd was bevond zich precies op de plaats waar Juan Diego Maria aanschouwd zo hebben. Kerkelijke autoriteiten hebben destijds dan ook alle zeilen bijgezet om te voorkomen dat de verschijning zou worden opgevat als een verschijning van Tonantzin. Tegenwoordig wordt de Maagd van Guadalupe door sommige indianen weer vereerd als Tonantzin, en is Tonantzin in deze verschijningsvorm ook populair bij Mexicaans-Amerikaanse organisaties als MEChA.
Andere bekende mariaverschijningen in Mexico zijn de Maagd van Zapopan en de Maagd van Ocotlán, beiden uit Jalisco.
[bewerk] Controverse
Hoewel de Maagd van Guadalupe in Mexico ongekend is, wordt haar bestaan niet geaccepteerd door skeptici, maar ook enkele prominente katholieken hebben hun twijfels geuit over de echtheid van de Mariaverschijning. In 1996 uitte Guillermo Schulenberg, abt van de Basiliek van Guadalupe, zijn twijfels over de goddelijke oorsprong van de Maagd van Guadalupe, waarna hij onder druk moest aftreden. Al in de zestiende eeuw bekritiseerden franciscaner monniken de verering van de Maagd van Guadalupe, omdat ze bang waren dat deze schildering door indianen zou worden opgevat als goddelijk, maar dan wel van de 'verkeerde' god, namelijk Tonantzin. Infraroodfotografie heeft aangetoond dat de schilder van schetslijnen heeft gebruikt, en dat er een kwast is gebruikt om de schildering te maken. Vermoedelijk gaat het dan ook om een kopie van een Spaans origineel. In 1556 werd na een officieel onderzoek al vastgesteld dat de afbeelding gewoon geschilderd was, en wel door een indiaan genaamd Marcos.[1] De eerste versie van het verhaal van Juan Diego en de verschijning van Maria dateert pas uit 1649, honderd jaar na de verschijning. In dat jaar schreef Luis Laso de la Vega de Nican Mopohua, een relaas over de verschijning in het Nahuatl dat tegenwoordig beschouwd wordt als de standaardversie.
Onder indianen, waar de Maagd van Guadalupe het populairst is, is door enkelen kritiek geleverd op de Spaanse afkomst van Guadalupe, en sommigen beschouwen haar dan ook niet als werkelijk indiaans. Sommige andere indianen zien pogingen te bewijzen dat de 'indiaanse' Maagd van Guadalupe niet bestaan heeft dan weer als racisme.
[bewerk] Genoemd naar de Maagd van Guadalupe
- Guadalupe, een stad in Nuevo León
- Guadalupe Hidalgo, de voormalige naam van het district Gustavo A. Madero in Mexico-stad, waar de vrede van Guadalupe Hidalgo met de Verenigde Staten getekend werd.
- Isla Guadalupe, een eiland in de Grote Oceaan, behorend tot Baja California
- Guadalupe Victoria, oorspronkelijk Félix Fernández, de eerste president van Mexico.
[bewerk] Externe link
- Officiële website van de Maagd (in het Spaans)
- 12 Decemberfeest in San Miguel de Allende, Gto. (BBC, in het Engels)
[bewerk] Noten
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Our Lady of Guadalupe op Wikimedia Commons. |
