Joods Antwerpen
In Antwerpen wonen circa 20.000 orthodoxe Joden, geconcentreerd in de wijk naast de diamantwijk, op enkele minuten loopafstand van het centraal station. Deze wijk noemt men daarom ook wel Joods Antwerpen. Het is na New York, Londen, Bnei Brak en Jeruzalem een van de grootste gemeenschappen van charedische (ultra-orthodoxe) Joden ter wereld.
Er zijn twee joodse gemeenten in Antwerpen: de charedische Machzikei HaDas, en de wat modernere Shomrei HaDas.
Chassidische joden vormen het merendeel van de charedische joden. Chassidische bewegingen die in Antwerpen zijn vertegenwoordigd, zijn onder meer:
- Alexander
- Berditchev
- Belz (Belz, Machnovke)
- Bobov
- Chortkov
- Gur
- Lubavitch (Lubavitch regulier, Lubavitch meshichist)
- Pshevorsk
- Satmar
- Shotz
- Skver
- Tzanz (Tzanz-Sienova, Tzanz-Zmigrod, Tzanz-Klausenburg)
- Vizhnitz (Vizhnitz Bnei Brak, Vizhnitz New York)
De beweging Pshevorsk heeft als enige Antwerpen als thuisbasis. De Pshevorsker Rebbe, Rabbi Leibish Leiser, woont in Antwerpen. Pshevorsker chassidim wonen voornamelijk in Antwerpen, Londen en Manchester; op feestdagen komen zij massaal naar Antwerpen toe. Een andere Rebbe in Antwerpen is de Antwerpse Shotzer Rebbe.
Er is ook een kleine gemeenschap van niet-chassidische Litvaks ofwel misnagdiem ('Litouwse' Joden). Verder zijn er religieus-zionistische synagoges en organisaties, een organisatie van Georgische Joden, een Sefardische synagoge, seculier-joodse organisaties, een liberaal-joodse gemeente en vele jongerenverenigingen.
In de joodse wijk bevinden zich tevens tientallen kleine joodse scholen; iedere beweging heeft zijn eigen scholen. Er zijn enkele grotere meisjesscholen (Beis Yaakovscholen), aangezien meisjes over het algemeen wel naar een niet specifiek aan hun chassidische stroming gebonden school gaan, in tegenstelling tot jongens die binnen de beweging naar school (jesjiva) gaan.
Daarnaast zijn er meerdere kollelim, waar getrouwde jongemannen na het huwelijk verder leren. In het district Wilrijk is de beroemde charedische jesjiva Eitz Chaim gelegen, waar honderden jongemannen uit de hele wereld de Talmoed en andere joodse teksten bestuderen.
Tientallen synagoges, scholen, liefdadigheidsinstellingen en verenigingen zorgen voor een omgeving waarin deze joden, zoals zij dat willen, afgezonderd van de niet-joodse wereld kunnen leven. Sommige in Antwerpen geboren joden spreken zelfs niet erg goed Nederlands; hun moedertaal is Jiddish.
De joodse gemeenschap van Antwerpen was ooit rijk. Joden speelden een belangrijke rol in de diamanthandel. Tegenwoordig is de diamanthandel echter voornamelijk in handen van Indische zakenlieden en is een groot deel van de joodse gemeenschap er niet meer actief. Mede vanwege de over het algemeen grote gezinsgrootte, met gem. 4,5 kinderen per gezin (bij Chassidische joden zijn er veel families met meer dan 10 kinderen), is een 'gewone' job niet genoeg om een joodse familie te onderhouden. Daarom leven veel grote gezinnen in armoede. Veel rijke seculiere joden zijn naar de buitenwijken van Antwerpen verhuisd.
