Johannes V van Byzantium
| 1331-1391 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Keizer van Byzantium | ||||||
|
||||||
|
Johannes V Paleologus (Didymotichus, november 1331 – Constantinopel, 16 februari 1391), was Byzantijns keizer van 1341 tot 1391.
Ook al duurde zijn bewind een halve eeuw, toch moet het worden gezien als het één langdurige crisis van politieke (strijd om de troon), sociale (adel tegen volk) en religieuze (hesychasme tegen kerkelijke reünie met Rome) aard, waarbij herhaaldelijk buitenlandse machten (de Italiaanse zeemogendheden, de Bulgaren, Serviërs en Turken) door één of andere partij te hulp geroepen werden.
Johannes V zag zijn troon vooreerst betwist door zijn schoonvader en (mede)keizer Johannes VI, later door zijn zoon Andronicus IV en zijn kleinzoon Johannes VII; zijn tweede zoon, Manuel II, fungeerde als medekeizer sedert 1373 en volgde hem op in 1391.
De zege van het hesychasme versterkte de antiroomse en antiwesterse tendensen in het Byzantijnse rijk, zodat het prijsgeven van de Byzantijnse religieuze zelfstandigheid door de keizer in 1369 als tegenprestatie voor westerse militaire hulp door de clerus en het volk van Byzantium nooit werd aanvaard. Mede door deze verscheurdheid kregen de Osmaanse Turken onder Moerad I en zijn zoon Bajezid I vaste voet in Europa (Thracië 1362, Macedonië 1387) en was Johannes V sedert 1371/1372 in de praktijk slechts vazal van de Osmaanse machthebbers.
