Jazzballet

Jazzballet is een vrije manier van dansen die qua structuur lijkt op klassiek ballet maar is gebaseerd op populaire muziek zoals jazz, rock en hiphop. De bewegingen en de muziek zijn Jazzy: veel losser. Ook wordt er gebruik gemaakt van elementen van de klassieke ballettechniek met sumiere isolatie technieken van hoofd, schouder, elleboog, pols, hand, vingers, borstkas en bekken (heupen).

[bewerk] Geschiedenis van Jazzballet

Grootmeester Balanchine heeft verschillende jazz-choreografieën gemaakt, waaronder Modern Jazz: Variants (1960) op muziek van Gunther Schuller en het Modern Jazz Quartet. Andere namen die voor het jazzballet van betekenis waren Eugene Loring, Jermoe Robbins en Arthur Mitchell. In Nederland heeft Hans van Manen op dit terrein een naam. Hij choreografeerde zijn eerste jazzballet "Swing" in 1956 en "FEESTGERICHT" 1957, daarna volgen nog enkele jazzchoreografieen van deze Nederlandse eclectische choreograaf.

De ontwikkelingen in de jaren zestig volgden elkaar in raptempo op. De term Jazzdance kwam meer in zwang en nieuwe choreografen en pedagogen ontwikkelden zich in die periode als belangrijke vertegenwoordigers van de moderne jazzdans. Dit waren ondermeer Matt Mattox, Luigi, Vanoye Aikens, Eleo Pomare, Nat Horne, Walter Nicks, Pepsi Bethel, Lou Conte, Lynn Simonson, Liz Williamson, Alvin Mcduffy, Fred Benjamin, Joe Tramaine, Billy Wilson, Rene Deshauteurs, Dolores Cayou en Gus Giordano. Ondertussen waren er twee andere persoonlijkheden die zich in Nederland sterk maakten om de jazzdans van nieuwe impulsen te voorzien. Dit waren Helen de Clerq en Felix White. Hun invloed op de ontwikkeling van de jazzdans in de jaren zestig en daarna heeft vele dansers gestimuleerd en geïnspireerd. De twee zijn te beschouwen als de trendsetters en voorlopers van de daarop volgende nieuwe generatie jazzdansers, jazzdans pedagogen en choreografen.

In de zeventiger jaren vond er een versnelling plaats. Samen met andere nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de dans begon er een ander klimaat en interesse te ontstaan bij een breder publiek voor jazzdans, modernedans, tapdans en theaterdans. Uiteenlopende dansers en pedagogen begonnen zich te profileren. De twee nieuwe sleutelfiguren van dat moment waren Hennie Kammerman, ex-danseres bij Helen de Clerq en Benjamin Feliksdal voormalig solist van Het Nationale Ballet. Beiden kregen van het Ministerie van Cultuur in 1973 een reisbeurs voor een intensieve jazzdansstudie in New York. Kammerman die na terugkeer in Nederland op uiteenlopende locaties lesgaf. Vanaf het seizoen 1975/1976 doceerde Henny Kammerman regelmatig een les bij Feliksdal in z'n studio. Voor de "jazzdans workshop(company)" choreografeerde Kammerman het dansstuk Evenwicht op muziek van Pink Floyd. Deze vond plaats in april '76 in het Rotterdamse theater De Lantaarn. De slotconclusie van de recensent van de Volkskrant van [[23 april], 1976 was: "al met al bleek deze manifestatie veel meer groen dan rijp te zijn, maar het was verheugend dat gevoel voor beweging bij geen van de debutanten ontbrak" (Luuk Utrecht). Wat later ontwikkelde Kammerman in 1977 Jazz Extention Dance Theater.

[bewerk] Ontwikkelingen in Nederland

Benjamin Feliksdal, uit New York teruggekeerd naar Nederland, stichtte in september 1974 Benjamin's Modern Jazz Dance Center te Amsterdam. De dagklassen vormden de professionele-opleiding en de avondklassen de beginners/amateurs-afdeling. In oktober 1976 werd de stichting Nederlands Modern Jazzdans Centrum door Feliksdal in het leven geroepen om op landelijke schaal en in een breder kader activiteiten op het gebied van de jazzdans te stimuleren. De Jazzdance Workshop van Feliksdal voerde Jazz on Bold Mountain uit in december 1976 in theater "De Lantaarn", een choreografie in opdracht van de gemeente Amsterdam. De teneur van recensenten was nogal afwachtend (een citaat van Luuk Utrecht in de Volkskrant van 18 december 1976: "Jazz on bold Mountain" van Feliksdal lijkt meer beloften in te houden. Dit is een driftig bewegingsspel, weliswaar zonder verrassingen maar goed van compositie.) In deze bloeiperiode gaf de jazzdans workshop (company) voorstellingen in "Grand Cafe American" onder het motto "Happy Days are here Again".

Deelname aan de "Open Bak theater" in de Nes in Amsterdam, met o.a. Tapdans gastsoliste Kathy Burke van de "Jerry Ames Tapdance Company" uit N.Y.C. De recensent C.v.d. Weetering schreef in het Haarlemsdagblad in februari 1978: "Talent bij jazzdansers van Benjamin Feliksdal z'n achtergrond komt duidelijk in z'n werk naar voren maar het accent ligt toch vooral op jazz en daarvan in een bijzonder dynamische versie". Eddy de Bie zette de studio voort van Helen de Clerq. Verder waren actief Dick Swanborn, Erica Rooda, Penney de Jager en Hanna de Leeuwe.

[bewerk] Referenties

Geschiedenis van de Jazzdans.

• Recreational Jazz Dance 1971, Ann Czompo.
• A step all our own, niet geplubliceerde doktoraalscriptie 1978. Lutgart Mutsears.
• Modern Jazzballet voor amateurs en professionals 1984. Benjamin Feliksdal;
• Jazzdans als Conditietraining 1985. Benjamin Feliksdal.
• Jazzdans oude vormen en nieuwe stijlen 1984. Rosita v.d. Vloet en Berdien Borgers.