Hiragana

Hiragana (平仮名, letterlijk 'makkelijke kana') is één van de vier schrifttypen die tezamen het Japans schrift vormen. Het is een fonetisch schrift bestaande uit 46 basiskarakters, enkele geaccentueerde karakters en een aantal combinatiekarakters. Hiragana is vrij eenvoudig te leren. Alle Japanse woorden kunnen in hiragana worden geschreven en hiragana is het eerste schrift dat kinderen in Japan wordt geleerd.

Een hiragana weergeeft een mora en is een medeklinker gevolgd door een klinker (bijvoorbeeld 'na'), een klinker apart ('e') of het karakter ん dat in het Nederlands klinkt als 'n' of 'm'. Dit karakter wordt de 'syllabische n' genoemd.

In de dagelijkse praktijk worden in het Japans kanji-tekens gebruikt (Chinese tekens), tezamen met hiragana voor verbuigingen en vervoegingen (o.a. naamvallen), voor verbindingswoorden en voor woorden waarvoor geen kanji beschikbaar is.

Voor het translitereren van buitenlandse woorden wordt katakana gebruikt.

Omdat vrijwel alle Japanners hiragana kunnen lezen kan het ook worden gebruikt voor karakters die normaal gesproken in kanji zouden worden geschreven, maar waarvoor de schrijver het kanji-teken niet kent. In een Japanse krant is het percentage kanji-tekens vrij groot: hierdoor kunnen Chinezen, die alleen de kanji-tekens kennen, de artikelen in grote lijnen begrijpen. Voor eenvoudigere teksten wordt het percentage hiragana steeds groter en teksten voor jongere kinderen worden helemaal in hiragana genoteerd.

Zelfs voor mensen die geen Chinees of Japans kunnen lezen kan de aanwezigheid van hiragana eenvoudig worden gebruikt om een stuk tekst als Japans te herkennen.

[bewerk] Hepburn-romanisatie van het hiragana-schrift

Hieronder staat een overzicht van de hiragana schrifttekens met de transliteratie volgens het Hepburn-systeem.

Opmerking: Als er Japanse tekens op de computer zijn geïnstalleerd, kunnen de volgende tabellen met hiragana worden bekeken, samen met hun Hepburn-romanisatie.

Niet meer gebruikte tekens zijn in het rood weergegeven.

あ a	い i	う u	え e	お o
か ka	き ki	く ku	け ke	こ ko	きゃ kya	きゅ kyu	きょ kyo
さ sa	し shi	す su	せ se	そ so	しゃ sha	しゅ shu	しょ sho
た ta	ち chi	つ tsu	て te	と to	ちゃ cha	ちゅ chu	ちょ cho
な na	に ni	ぬ nu	ね ne	の no	にゃ nya	にゅ nyu	にょ nyo
は ha	ひ hi	ふ fu	へ he	ほ ho	ひゃ hya	ひゅ hyu	ひょ hyo
ま ma	み mi	む mu	め me	も mo	みゃ mya	みゅ myu	みょ myo
や ya		ゆ yu		よ yo
ら ra	り ri	る ru	れ re	ろ ro	りゃ rya	りゅ ryu	りょ ryo
わ wa	ゐ wi		ゑ we	を o/wo
				ん n
が ga	ぎ gi	ぐ gu	げ ge	ご go	ぎゃ gya	ぎゅ gyu	ぎょ gyo
ざ za	じ ji	ず zu	ぜ ze	ぞ zo	じゃ ja	じゅ ju	じょ jo
だ da	ぢ (ji)	づ (zu)	で de	ど do	ぢゃ (ja)	ぢゅ (ju)	ぢょ (jo)
ば ba	び bi	ぶ bu	べ be	ぼ bo	びゃ bya	びゅ byu	びょ byo
ぱ pa	ぴ pi	ぷ pu	ぺ pe	ぽ po	ぴゃ pya	ぴゅ pyu	ぴょ pyo

Het japans heeft ook tweeklanken (diftong). Dezen worden in deze notatie weergegeven als ō ā ii ei en ū. De standaard hiragana notaties voor deze tweeklanken zijn echter, ou, aa, ii, ei en uu. (bijvoorbeeld せんせい (sensei))

[bewerk] Geschiedenis

De oorsprong van het hiragana ligt in fonetische Chinese karakters. Deze vroege hiragana werd niet door iedereen erkend: veel mannen gebruikten kanji omdat ze dat als de schrift van hoger opgeleiden zagen. Hiragana werd voornamelijk door vrouwen gebruikt, niet in het minst omdat vrouwen geen toegang hadden tot de hogere opleidingen. Veel literatuur die door vrouwen werd geschreven werd genoteerd in uitsluitend hiragana.

Pas later won hiragana aan populariteit ten koste van katakana, dat nu bijna alleen nog voor transliteraties van vreemde woorden wordt gebruikt.

In het jaar 1900 werden de karakters voor gebruik in scholen definitief vastgesteld. Twee, niet meer gebruikte hiragana- en katakana-tekens, werden kort na de Tweede Wereldoorlog afgeschaft. Beide schriftsoorten hebben tegenwoordig dus 46 basis-karakters. Toch heten beide tekensets nog steeds "Gojūon" (50 klanken): hiragana no gojūon en katakana no gojūon.