Godsdienst in Zwitserland
De meerderheid van Zwitserse bevolking is Christen. 41% van de Zwitsers is rooms-katholiek, 40% Gereformeerd (Evangelisch-Gereformeerde Kerk), 2,5% is lid van een zgn. Freikirche (Protestantse kerk zonder bijzondere band met de overheid), 5,5% behoort tot een andere kerkgenootschap of andere godsdienst en 11% is niet aangesloten bij enige religie. Van de buitenlanders in Zwitserland is 44% rooms-katholiek, 5% Gereformeerd, 17% Orthodox, 18% Islamitisch en 2% is niet aangesloten bij enige religie.
Inhoud |
[bewerk] Overzicht in % (1970, 2000)
| Godsdienst | 1970 | 2000 |
| Evangelisch-Gereformeerde Kerk van Duitsland | 46,42 | 33,04 |
| Evangelisch-methodistische Kerk | 0,17 | 0,12 |
| Nieuw-Apostolische Kerk | 0,49 | 0,38 |
| Jehova's getuigen | 0,17 | 0,18 |
| Overige protestantse kerkgenootschappen | 0,42 | 1,44 |
| rooms-katholieke Kerk | 49,39 | 41,82 |
| Oud-Katholieke Kerk (Christkatholische) | 0,32 | 0,18 |
| Orthodoxe Kerk | 0,33 | 1,81 |
| Andere christelijke gemeenschappen | 0,05 | 0,20 |
| Joodse geloofsgemeenschappen | 0,33 | 0,25 |
| Islamitische geloofsgemeenschappen | 0,26 | 4,26 |
| Andere godsdiensten | 0,12 | 0,78 |
| Geen godsdienst | 1,14 | 11,11 |
| Geen opgave | 0,39 | 4,33 |
| Totaal: | 6.269.783.7.288.010 miljoen inwoners in 2000 | 100% |
Overwegend protestants zijn de West-Zwitserse kantons (in het bijzonder Genève), Bern, delen van Schaffhausen, Zürich en Bazel. Overwegend katholiek zijn de oerkantons in Centraal-Zwitserland, Fribourg, Ticino, Jura, Valais en delen van Oost-Zwitserland. In Noord-Zwitserland is de Oud-Katholieke Kerk van betekenis. Daarnaast mag ook het Boeddhisme met 0,33% van de bevolking als aanhangers worden genoemd. Het aantal boeddhisten in Centraal-Europa is het grootste in Zwitserland.
[bewerk] Godsdienstoorlogen
In de Zwitserse geschiedenis hebben zich vijf godsdienstoorlogen voltrokken tussen katholieken en protestanten:
- Eerste Kappeleroorlog - 1529
- Tweede Kappeleroorlog - 1531
- Eerste Vilmergeroorlog - 1654/1655
- Tweede Vilmergeroorlog/Toggenburgeroorlog - 1712
- Sonderbundsoorlog - 1847
Na de Tweede Kappeleroorlog werd de verdeling tussen de protestantse en katholieke kantons vastgelegd. In ieder protestants kanton werd het protestantse christendom de officiële godsdienst en in ieder katholiek kanton werd het rooms-katholicisme de officiële godsdienst. In sommige kantons en in onderhorige gebieden (Gemeine Herrschaften) van een kanton bestond godsdienstvijheid, maar de positie van de katholieken was krachtiger¹. Pas na de Tweede Vilmergeroorlog verbeterde de positie van de protestanten aanzienlijk.
Noot:
¹In ieder dorp of stad in een Gemeine Herschaft waar tenminste drie katholieken woonden moest een katholieke kerk worden gebouwd, deze regeling gold niet voor protestanten. Pas na de Tweede Vilmergeroorlog werd de positie van de protestanten sterker in de Gemeine Herrschaften.
[bewerk] Landskerken
De kantons zijn vrij om aan een kerkgenootschap een bijzondere status toe te kennen, namelijk die van Landeskirche (Landskerk). In de meeste protestantse kantons bezit de Evangelisch-Gereformeerde Kerk de status van Landskerk en in de meeste katholieke kantons bezit de rooms-katholieke Kerk de status van Landskerk. Soms is aan de Oud-Katholieke Kerk eveneens de status van Landskerk toegekent. In enkele West-Zwitserse kantons kent men geen Landeskerken, omdat daar de scheiding van kerk en staat volledig is doorgevoerd. In kantons waarbij de bevolking gemengd is, worden er met beide grote kerken afzonderlijke afspraken gemaakt.
Een volledig overzicht:
- Evangelisch-Gereformeerde Landskerken: Appenzell Ausserrhoden - Bazel-Landschap - Bern - Schaffhausen - Vaud - Zürich
- rooms-katholieke Landskerken: Appenzell Innerrhoden - Fribourg - Luzern - Nidwalden - Obwalden - Solothurn - Schwyz - Ticino - Uri - Wallis - Zug
- Gemengde kantons (zowel prot. als r.-k. kerken erkend als Landskerken): Aargau - Glarus - Graubünden - Sankt Gallen - Thurgau
- Kantons zonder Landskerken (uitsluitend in de traditioneel gereformeerde kantons): Neuchâtel ("instituut van maatschappelijk nut") - Genève (positie vergelijkbaar met die van de Landskerken in de protestantse kantons, doch de gereformeerde kerk is hier geen rechtspersoon)
In Bazel, Fribourg en Sankt Gallen hebben de Joodse geloofgemeenschappen dezelfde status als de Landskerken en in Aargau, Zürich en Bern is de Oud-katholieke kerk ook Landskerk.
