Georges Vantongerloo
Georges Vantongerloo (Antwerpen 1886 - Parijs 1965) was een kunstschilder, beeldhouwer en architect van Belgische afkomst.
[bewerk] Biografie
Rond de jaren 1900 volgde hij de lessen aan de Academie voor Schone Kunsten te Brussel en Antwerpen. Tussen 1910 en 1917 was hij een figuratief schilder, die geleidelijk van een academische naar een post-impressionistische stijl evolueerde. Hij was een belangrijke pionier van de abstracte schilderkunst. Tijdens WO I verblijft hij in Den Haag waar hij in contact komt met Theo Van Doesburg, Bart van der Leck en Piet Mondriaan. In 1917 was hij medestichter van de kunstbeweging en het tijdschrift "De Stijl". Vanaf 1917 maakt hij zuiver geometrisch abstracte werken. Zijn traliewerkachtige composities lijken van op afstand volkomen willekeurig maar de plaatsing van de lijnen en vlakken worden nagenoeg volledig bepaald door matematisch bepaalde verhoudingen. De aard van de kleur was bepalend voor de grootte van het kleurvlak.
In tegenstelling tot Piet Mondriaan week hij gaandeweg af van de allesoverheersende reche lijn en hoek en schilderde ook andere meetkundige vormen zoals cirkel en ovaal. Buiten de primaire kleuren (magenta, cyaan en geel) paste hij ook mengkleuren toe. Daardoor vervreemde hij zich van het puristische De Stijl idioom en verliet de groep in 1921. Vantongerloo beriep zich ook binnen de Stijlgroep het meest op de exacte wetenschappen. Hij trachtte de kleurwetmatigheden te achterhalen, door geluids- en kleurharmonieën met elkaar te verbinden.
Hij verhuisde naar Menton in Zuid-Frankrijk en kwam in contact met Max Bill die veel van zijn tentoonstellingen organiseerde. In 1924 publiceerde Vantongerloo het pamflet "l'Art et son avenir". In 1928 verhuisde de kunstenaar-theoreticus naar Parijs. In 1931 was hij samen met Theo van Doesburg, Naum Gabo en Antoine Pevsner stichter van de kunstbeweging Abstraction-Création in Parijs.
In de jaren twintig en dertig van de 20e eeuw deed hij onderzoek over de ruimtelijke en volumetrische verhoudingen en paste die toe in zogenoemde "Sferische constructies" of "Interrelaties van massa's". Vantongerloo slaagde er als eerste in om de esthetische principes van de Nieuwe Beelding toe te passen in sculpturen. Vanaf het midden van de jaren veertig paste hij steeds meer gebogen lijnen toe in reeksen van zeer fijne beeldhouwwerken met gebogen repen van ijzer, nikkel en zilver, die zich demonstratief als linten om hun as kronkelen. Deze werken noemde hij "Eindeloze Ruimte" of "Kosmisch Element". Het zijn draadsculpturen die ruimte en dynamiek suggereren. In 1936 nam hij deel aan de tentoonstelling "Cubism and Abstract Art" in het Museum voor Moderne Kunst te New York. In 1943 ging zijn eerste solo-tentoonstelling door in de Galerie de Berri te Parijs.
Vanaf de late jaren veertig werkte hij meer met intuïtieve, organische vormen in plexiglas die verwijzen naar kosmische begrippen als ruimte, oneindigheid, beweging enz. In 1949 ging een groepstentoonstelling door in het Kunsthaus te Zürich samen met Max Bill en Antoine Pevsner. In 1962 ging er een grote retrospective van Vantongerloo door in de Marlborough New London Gallery.
Vantongerloo's werk heeft verwantschappen met de stijlbeweging Zero. Zij werk is over geheel Europa te vinden in de belangrijkste musea voor moderne kunst.
[bewerk] Actualiteit
Bij Christies werd het werk "Fonction de lignes - noir rouge", olieverf en gesso op triplex, 82 op 100 cm, (1936), catalogus blz 86, tot voorheen Collectie Hilla von Rebay, Jefferson, USA, begin december 2006 geveild voor € 482 000.
[bewerk] Bibliografie
Tentoonstellingscatalogus retrospectieve Georges Vantongerloo, Museum voor Schone Kunsten te Brussel, 1981
