Francisco Zurbarán

De Onbevlekte Ontvangenis, geschilderd in 1630-35 door Francisco de Zurbarán (Museo del Prado, Madrid)

Francisco Zurbarán (Fuente de Cantos, 7 november 1598 – Madrid, 27 augustus 1664) was een Spaanse kunstschilder.

Zurbarán werd geboren in Fuente de Cantos in Extremadura. Zijn vader was Luis Zurbarán, een landarbeider. Zijn moeder heette Isabel Marquet.

In zijn kinderjaren begon Francisco met houtskool voorwerpen na te tekenen. Op nog jonge leeftijd stuurde zijn vader hem naar de school van Juan de Roelas in Sevilla. Al gauw werd Zurbarán de beste leerling in de studio of Roelas en overvleugelde hij zijn leermeester.

Toen Zurbarán uit Sevilla, waar zich een overvloed aan vakbekwame schilders bevond, vertrok, had hij een stevige reputatie gevestigd.

[bewerk] Stijl

Zubarán is in Sevilla misschien in de gelegenheid geweest om enkele schilderijen van Michelangelo da Caravaggio te kopiëren. In ieder geval kreeg hij de naam de Spaanse Caravaggio te zijn, vanwege de streng realistische stijl waarin hij uitblonk. Meestal schilderde hij direct naar de natuur. Voor zijn studie van gedrapeerde stof, waarvoor hij een bijzonder groot talent had, maakte hij veelvuldig gebruik van ledepoppen. Hij had een speciale gave voor het schilderen van witte stoffen. De in het wit gehulde Kartuizers figureren veelvuldig in zijn schilderijen.

Van Zurbarán wordt gezegd dat hij zijn hele leven aan deze werkwijze heeft vastgehouden. Hij maakte een bloeiende carrière die geheel tot Spanje beperkt was en weinig incidenten kende. Zijn onderwerpen waren meestal ernstige en ascetische religieuze plechtigheden waarbij de geest het vlees tot onderwerping kastijdt. De composities zijn zelden overladen en vaak teruggebracht tot een enkele figuur. Zijn stijl is terughoudender en meer ingetogen dan die van Caravaggio en zijn schilderijen zijn vaak blauwachtig van kleur. Uitzonderlijke effecten worden bereikt door een precies uitgewerkte voorgrond die een groot deel van het beeld opvult en door het gebruik van licht en schaduw.

De werken van Francisco Zurbarán behoren tot de Barok.

[bewerk] Latere leven

Tijdens zijn verblijf in Sevilla trouwde Zurbarán met Leonor de Jordera. Met haar kreeg hij meerdere kinderen.

Rond 1630 benoemde Filips IV hem tot hofschilder. Het verhaal gaat dat de vorst bij een gelegenheid zijn hand op de schouder van de kunstenaar legde met de woorden "Schilder van de koning, koning der schilders.”

Pas laat in zijn leven verbleef Zurbarán gedurende langere tijd in Madrid. Sevilla was zijn thuisbasis. Zurbarán overleed in Madrid op 27 augustus 1664.