Fort Pannerden
Coördinaten:
51° 52' 51" NB 6° 1' 38" OL Fort Pannerden werd van 1869 tot 1871 gebouwd als sperfort om te voorkomen dat een aanvallend leger via de Waal zo door kon trekken richting Vesting Holland, het gebied achter de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Daarnaast moest het fort zien te voorkomen dat het Pannerdens kanaal afgedamd zou kunnen worden, waardoor de Nieuwe Hollandse Waterlinie misschien zonder water zou kunnen komen te zitten. Enkele jaren na de bouw bleek het ontwerp van het gebouw door de voortschrijdende wapentechniek reeds achterhaald. Er werden stalen pantserbatterijen op het fort gebouwd. Het fort wordt daarom ook wel aangeduid als pantserfort.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog was Nederland neutraal. Het fort werd wel bemand maar er werd niet gevochten. Na 1920 werd het fort niet meer gebruikt, het was inmiddels ook te sterk verouderd. Het fort werd beheerd door een sergeant, die met zijn gezin bij het fort woonde. Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog werd het fort de status van infanteriesteunpunt toebedeeld. Er werden bunkers gebouwd rondom het fort en geschut geplaatst in de rivierbatterij. Bij de Duitse inval in Nederland in mei 1940 bleek het fort echter geen serieuze weerstand te kunnen bieden tegen de Duitse overmacht. De wapens die aanwezig waren konden niet zo worden gericht dat ze gebruikt konden worden voor een effectieve verdediging. De Duitsers omtrokken het fort en gingen het water over buiten het vuurbereik van de Nederlandse troepen. Het Fort werd omsingeld door pantservoertuigen en aangevallen met vliegtuigen. De overgave liet niet lang op zich wachten. Op 11 mei gaf men zich over. Op dat moment was het fort de enige positie in de wijde omgeving die nog in Nederlandse handen was.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het fort leeggeplunderd en na de oorlog was Fort Pannerden een welkome bron van bouwmaterialen voor de wederopbouw, en een stortplaats voor puin en munitie.
Na 1945 werd er op het fort een radarinstallatie gebouwd. Deze is later weer gesloopt. In 1959 werd het gedeklassificeerd tot een vestingwerk van 'geen klasse'. En op 1 januari 1988 ging het fort naar Staatsbosbeheer die nog steeds eigenaar is.
In 2005 werd het fort alsnog toegevoegd aan de Nieuwe Hollandse Waterlinie.
[bewerk] Gekraakt
Het fort bleef ongebruikt tot een stichting zich ging inzetten voor een restauratie. Dit initiatief ging echter verloren, en na jaren leeggestaan te hebben werd het gebouw op 12 juni 2000 door een vijftiental mensen gekraakt, die door middel van hun gezamenlijke inspanningen probeerden het fort voor verder verval te behoeden. Ook bood het fort ruimte aan culturele activiteiten en werden er maandelijks rondleidingen gehouden.
De gemeente Lingewaard heeft de krakers aangeboden het pand in beheer te nemen, maar niet meer te bewonen. De bewoning is niet in overeenstemming met het bestemmingsplan. De krakers hebben dit voorstel afgewezen.
Op 7 november 2006 werd begonnen met de ontruiming van het fort door de Mobiele Eenheid. De gemeente Lingewaard wil het bouwwerk een bestemming als hotel geven.[1] De Mobiele Eenheid had twee dagen nodig voor de ontruiming en verwijdering van zo'n 25 krakers.[2]
Op 25 november 2006 werd het fort wederom ingenomen door 80 à 100 krakers. Het lukte de krakers daarbij de twee-man-tellende antikraakwacht te omzeilen. Ze richtten een blokkade op van caravans op de openbare toegangsweg naar het fort en haalden de toegangsbrug op.
Op 26 november 2006 vaardigde de burgemeester van gemeente Lingewaard een noodbevel uit. Daardoor werd het fort en de naaste omgeving per direct als verboden toegang verklaard. De gemeente verklaarde dit te hebben gedaan om een nieuwe ontruiming mogelijk te maken. Staatsbosbeheer, gemeente Lingewaard en de politie hebben gezamenlijk verklaard dat de hernieuwde kraak ontoelaatbaar is. Gemeente Lingewaard heeft verklaard dat er zeker een ontruiming zal volgen op de hernieuwde kraakactie.[3].
Op 27 november 2006 verklaarde een woordvoerder dat de gemeente voorlopig afziet van ontruiming, op voorwaarde van een dialoog met de krakers. Deze dialoog moet voorzien in afspraken over de toekomst van het Fort. De krakers zullen het Fort echter moeten verlaten, omdat bewoning niet wordt getolereerd. De krakers blijven dan mogelijk wel de beheerders van het Fort.[4]
[bewerk] Externe links
- Website van de bewoners van Fort Pannerden
- Website van de Stichting Fort Pannerden
- Weblog Project Fort Pannerden
- Persbericht gemeente Lingewaard
- Foto Fort Pannerden op Google Maps
