Douglasspar (soort)

Douglasspar

Rijk:	Plantae (Planten)
Stam:	Embryophyta (Landplanten)
Klasse:	Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade:	Naaktzadigen
Orde:	Coniferales (Coniferen)
Familie:	Pinaceae (Dennenfamilie)
Geslacht:	Pseudotsuga

soort

Pseudotsuga menziesii

De Douglasspar (Pseudotsuga menziesii) is een boom uit de dennenfamilie (Pinaceae) behorend tot het geslacht Pseudotsuga. De boom komt oorspronkelijk uit het westen van Noord-Amerika. In Europa wordt de soort veel aangeplant vanwege het hout. In Amerika bereikt de boom een hoogte van maar liefst 100 meter (de hoogste douglasspar is de zogenaamde Brummit fir in Oregon met een hoogte van 100,3 m); in Europa wordt hij meer dan 50 meter. Ondanks de naam "spar" is er weinig verwantschap met de echte sparren. De Douglasspar is vooral aan de kegels te onderscheiden.

In het laatste kwart van de 20e eeuw is de soort ingeburgerd in Nederland. Sinds het verschijnen van de Standaardlijst van de Nederlandse flora 2003 wordt het als een Nederlandse soort beschouwd.

[bewerk] Beschrijving

De kroon is piramidevormig. Bij oudere bomen is de kroon meer afgeplat. De boomschors is donkergrijs. Bij jonge bomen zitten er harsblaren op de schors. Later wordt de kleur roodbruin of purperkleurig en kurkachtig. Er komen dan diepe groeven en richels in te zitten. De takken zijn bleek of geelachtig groen en zijn met fijne haartjes bedekt.

De knoppen zijn bleekbruin en spoelvormig. Ze worden tot 7 mm lang en zijn niet harsachtig. De Douglasspar heeft buigzame, aromatische naalden van 2 tot 3 cm lang. Aan de onderzijde zitten twee witte strepen. Ze staan apart en laten na afvallen een glas, eivormig litteken achter aan de tak.

De karakteristieke kegels zijn dofbruin en rolrond. Ze zijn 5 tot 8 cm lang en circa 2,5 cm breed. Elke dekschub heeft drie tanden die naar buiten en in de richting van de top wijzen.

[bewerk] Gebruik

De Douglasspar levert sterk en duurzaam hout. Het kernhout is roze-bruin, het spinthout is bleekbruin. Het van oude bomen in de VS afkomstige hout staat bekend als "Oregon Pine" en is een sterke en redelijk harde houtsoort die voor bijna alle doeleinden te gebruiken is, zoals voor de bouw, vloeren, schuttingen, masten, papier.

Oregon Pine wordt gebruikt voor binnen- en buitentimmerwerk en meubels. Als het kwartiers gezaagd wordt is het zeer stabiel en bovendien heeft het dan een fraaie streeptekening. Door de grote sterkte en taaiheid wordt het vaak gebruikt voor masten op schepen. Zolang Oregon Pine niet gelakt is moet het uit de zon en uit de buurt van kachels gehouden worden; er komen makkelijk haarscheurtjes in.

[bewerk] Taxonomische historie

De Douglasspar gaf botanici in de 19e eeuw problemen door de vele overeenkomsten met andere, beter bekende, coniferen in die tijd; ze zijn in die tijd geclassificeerd in Pinus, Picea, Abies, Tsuga, en zelfs in (!) Sequoia. Door de afwijkende appels, werd de douglasspar uiteindelijk ingedeeld in het nieuwe geslacht Pseudotsuga door de Franse botanicus Carrière in 1867.

Kegel van een boom gekweekt uit zaad verzameld door David Douglas

De algemene naam eert David Douglas, de Schotse botanicus die als eerste de boom introduceerde bij kwekers in 1826. Douglas is bekend om zijn introducties van veel Noord-Amerikaans inheemse Coniferen in Europa. Het liggende streepje in de algemene benaming geeft aan dat douglas-sparren geen echte sparren zijn, ze zijn geen lid van het geslacht Abies (Spar).

De Douglasspar is een gemiddeld hoge tot zeer hoge altijd groene boom, zo'n 20-100 m hoog. De bladeren zijn plat en naaldachtig, lijkend op die van de spar. De vrouwelijke appels hangen en hebben een kenmerkende driepoot aan de vruchtjes.

[bewerk] Huidige taxonomie

De soort Pseudotsuga menziesii is taxonomisch complex (Li & Adams, 1989) en wordt verdeeld in twee grotere ondersoorten (aangeduid door sommige botanici als twee verschillende soorten); Coast Douglas-fir of 'Green Douglas-fir', aan de kust van de Grote Oceaan; en Rocky Mountain Douglas-fir of 'Interior Douglas-fir', in het binnenlandse westen van het continent. De soort in z'n geheel is algemeen bekend onder de naam 'Douglas-spar', of als 'gewone Douglas-spar'; andere minder bekende namen zijn 'Oregon Douglas-spar', 'Douglas boom', en 'Oregon Pine'. Ze kunnen hoogtes bereiken van 100m, in hoogte nauwelijks onderdoend voor de Coast Redwood (oude beweringen over exemplaren van 126m hoog zijn nooit geverifiëerd), en is de state tree of Oregon. The soortaanduiding menziesii is ter ere van Archibald Menzies, een Schotse wetenschapper en natuuronderzoeker welke als eerste de boom ontdekte op Vancouver Island in 1791. Buiten zijn oorspronkelijke omgeving, wordt de boom veel gebruikt in de bosbouw en aangeplant voor timmerhout in Europa, Nieuw-Zeeland, Zuid-Amerika enz.