Bredevoort
Bredevoort (Nedersaksisch: Brevoort) is een vestingstadje in de gemeente Aalten in de Gelderse Achterhoek. Het heeft de titel Boekenstad vanwege de vele antiquariaten en tweedehands-boekwinkels.
De naam Bredevoort is afgeleid van het woord voorde dat oorspronkelijk "doorgang" of "doorwaadbare plaats" betekende. In dit geval gaat het om een brede doorgang, een zandrug door het moerasgebied. Aan het eind van de zandrug werd een kasteel gebouwd dat later met een voorburg werd uitgebreid en uiteindelijk zich ontwikkelde tot een versterkte vestingstad. Dit is nog steeds te zien aan een deel van de stadsgracht waarop in de zomer (laatste vrijdag en zaterdag van augustus en eerste vrijdag en zaterdag van september) de jaarlijkse gondelvaart wordt gehouden.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Bredevoort komt voor het eerst voor op de lijst met bezittingen van de aartsbisschop van Keulen van 1188, die drie aandelen van het kasteel Bredevoort bezit. Onder de heerlijkheid Bredevoort vielen naast de kasteel met voorburg Bredevoort ook de dorpen Aalten, Dinxperlo en Winterswijk met hun buurtschappen. Na Herman en Johan van Bredevoort erfden de graaf van Lohn en de de graaf van Steinfurt ieder een deel van de heerlijkheid.
Toen de graaf van Steinfurt zijn deel verkocht aan de bisschop van Munster en de graaf van Lohn zijn deel overgaf aan de graaf van Gelre, begon de strijd om het gehele bezit van de heerlijkeid tussen Munster en Gelre. Die strijd duurde twee eeuwen. Vanaf 1326 kwam Bredevoort feitelijk onder Gelders beheer. De hertog van Gelre verpandt in 1388 de heerlijkheid aan Hendrik III van Gemen, wiens zoon en kleinzoon ook pandheer van Bredevoort waren. In 1388 kreeg Bredevoort stadrechten. Tussen 1492 en 1526 was de graaf van Steinfurt pandheer, waarna het bestuur weer rechtstreeks onder de Gelderse hertog kwam, totdat de laatste werd verslagen door Keizer Karel V, die daardoor 'Heer van Bredevoort' werd. Maarten van Rossum werd pandheer van Bredevoort zowel onder de laatste hertog als onder Keizer Karel V.
Na keizer Karel V werd koning Filips II heer van Bredevoort en hij gaf de heerlijkheid in 1562 in pand aan Diederik van Bronckhorst Batenburg in Anholt. Na de afzwering van Filips II werden de Staten van Gelre 'Heer van Bredevoort' en die stelden in 1612 Maurits aan als pandheer, die daarvoor 50.000 goudguldens betaalde. In 1696 werd de Heerlijkheid door de Staten van Gelre cadeau gedaan aan koning-stadhouder Willem III. Zo kwam de heerlijkheid geheel in bezit van de Nassaus. Een van de titels van Koningin Beatrix is daardoor nog steeds 'vrouwe van Bredevoort'.
De vestingstad Bredevoort had een strategische ligging tussen moeilijk begaanbare moerassen. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd Bredevoort meerdere malen belegerd en veroverd. In 1597 veroverde Maurits het stadje.
In 1646 sloeg de bliksem in de kruittoren, waardoor het kasteel ontplofte en diverse mensen omkwamen. Hieronder bevonden zich de drost Haersolte van Bredevoort en zijn gezin. Slechts een zoon, Anthonie, was op dat moment niet thuis en overleefde de ramp.
In 1818 werd de gemeente Bredevoort opgeheven en sinds dien valt de stad Bredevoort onder de gemeente Aalten.
In 1986 werd het stadsgezicht van Bredevoort beschermd verklaard.
[bewerk] Bezienswaardigheden
- St. Joriskerk, laatgotische kerk met rococo preekstoel uit 1672
- Walkorenmolen De Prins van Oranje
[bewerk] Evenementen
Boekenmarkten op:
- Paasmaandag
- Internationale boekenmarkten, iedere 3e zaterdag in mei en laatste zaterdag in augustus
- Particulieren boekenmarkt, iedere 2e zaterdag in juli
- Kleine gespecialiseerde boekenmarkten
- Paparassenmarkt, 2e zaterdag in augustus
Gondelvaart, iedere laatste vrijdag en zaterdagavond van augustus en eerste vrijdag- en zaterdagavond in september.
[bewerk] Zonen en dochters van de Bredevoort
- Hendrickje Stoffels. Zij was de bekendste inwoonster van Bredevoort, de huishoudster en later ook de partner van Rembrandt. Hendrickje werd in 1626 geboren te Bredevoort. Op de markt van Bredevoort staat een standbeeld van haar.
- Dr. Mr. Nout Wellink is een andere bekende inwoner van Bredevoort.
- André van der Leij is de enig profvoetballer die Bredevoort heeft voortgebracht.
[bewerk] Externe links
- Gemeente Aalten
- VVV Aalten
- Overzicht van boeken over Bredevoort en de Achterhoek
- Bredevoort boekenstad
- Molen Prins van Oranje
- Molen Prins van Oranje
- Gondelvaart in Bredevoort
- Kaart
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Bredevoort op Wikimedia Commons. |
