Bovenkruier
Een bovenkruier is een windmolen waarbij alleen de kap met het wiekenkruis in het horizontale vlak kan draaien.
Door het bovenste deel van de molen in de juiste richting van de wind te plaatsen (het zogenaamde kruien) komen de molenwieken loodrecht op de wind te staan. Hierdoor verkrijgt men de beste energie-overdracht.
Er zijn twee soorten bovenkruiers:
- molens met een staart achter aan de kap; hier zet de molenaar buiten beneden aan de voet van de molen (bij een grondzeiler) of op een stelling hoog boven de grond (bij een stellingmolen) met behulp van een kruiwiel of kruibok en kettingen of kabels de staart in de gewenste positie. De staart is bevestigd aan twee horizontale balken, respectievelijk genaamd de korte en de lange spruit, die door de kap steken.
- molens met een binnenkruiwerk; hier zet de molenaar binnen bovenin de kap met behulp van een kruirad en touwen de molenkap in de gewenste positie. Dit mechanisme is typerend voor torenmolens.
