Bandstemmen
Bandstemmen zijn een vermeend paranormaal of bovennatuurlijk fenomeen. Hierbij menen mensen op stukken van een (cassette)bandopname (tegenwoordig ook met computeropnamen met bijvoorbeeld Adobe Audition) stemmen te horen, die worden toegedicht aan bovennatuurlijke wezens, zoals geesten, spoken, engelen of demonen.
Veel mensen maken hiervoor opnames op plaatsen waar met bovennatuurlijke krachten vermoedt, zoals begraafplaatsen of spookhuizen. Volgens andere mensen die zich met het verschijnsel bezig houden kunnen bruikbare opnamen echter overal gemaakt worden. De opnames die gemaakt zijn worden door sommigen sterk versterkt afgespeeld, anderen bewerken de opnamen enkel met een filter zodat bijgeluiden die er (volgens hen) niet ophoren er afgehaald kunnen worden.
[bewerk] Wetenschappelijke verklaring
Bij elk signaal dat verwerkt wordt door elektronische apparatuur zal ruis worden toegevoegd. De kwaliteit van apparatuur wordt bepaald door signaal/ruisverhouding. Hoe meer signaal t.o.v ruis, hoe beter de apparatuur. Bij geluidsapparatuur is zelfs het Dolby-systeem ontwikkeld om ruis te onderdrukken. Ruis op geluidsopnamen met een constant niveau afhankelijk van de frequentie wordt ook wel witte ruis genoemd.
Door het hard afspelen van 'stille' stukken van een bandopname zal het ruisgeluid zwaar versterkt worden. Filterbewerkingen zorgen hun eigen vorm van 'ruis'. Sommige mensen menen in deze ruis boodschappen te horen. Hier is sprake van een psychologisch effect, genaamd pareidolie, een type illusie of misperceptie waarbij een vage of onduidelijke stimulus wordt opgevat als iets duidelijks. Andere voorbeelden van pareidolie zijn: het zien van dieren, gezichten e.d. in wolken, het zien van het silhouet van Maria in aardappels, watervlekken e.d. of het horen van satanische boodschappen in achteruit afgespeelde rockmuziek. Er zijn ook gevallen bekend van mensen die stemmen menen te horen in het gepruttel van koffiezetapparaten e.d.
Een interessant experiment is gedaan met het nummer 'Stairway to Heaven' van Led Zeppelin. Als een bepaald stuk achteruit wordt gespeeld hoort in eerste instantie bijna niemand ook maar één zinnig woord. Als echter tegelijkertijd op een scherm de tekst wordt getoond die men zou moeten horen blijkt vrijwel iedereen woord voor woord exact die tekst te horen waar men voorheen slechts ondefinieerbare geluiden hoorde (http://www.reversespeech.com/music_reversals.htm). Het verwachtingspatroon van de waarnemer blijkt pareidolie in hoge mate te versterken. Dit verschijnsel wordt 'priming' genoemd.
Ook kunnen elektronische onderdelen van opnameapparaten slecht afgeschermd zijn voor elektromagnetische frequenties waarop spraak door de ether verzonden wordt, zoals die van radiozenders, mobiele telefoons, walkie-talkies, babyfoons etc. De Panasonic RR-DR60 memorecorder bijvoorbeeld is door Panasonic van de markt gehaald vanwege dit euvel. Dit apparaat is echter zeer geliefd bij mensen die aan dit soort ongewenste ontvangst bovennatuurlijke oorzaken toedichten.
De enige wetenschap die zich met dit fenomeen bezig heeft gehouden is de parapsychologie.
