Kom Ombo
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Kom Ombo é unha vila agrícola de Exipto duns 60.000 habitantes no río Nilo, situada a 40 quilómetros ao norte de Asuán e a 165 quilómetros ao sul de Luxor. Existe unha poboación nubia numerosa procedente de desprazados pola construción do lago Nasser.
O emprazamento é coñecido na actualidade polo seu templo de época greco-romana, mais concretamente ptolemaico.
Na súa orixe, foi un asentamento chamado Ombos, do exipcio nubt, que significa Cidade de Ouro (que non se debe confundir coa cidade ao norte de Naqada do mesmo nome). Pola súa situación, gozaba do control sobre as rotas comerciais que se dirixían dende Nubia ata o Val do Nilo, se ben a súa importancia medrou coa construción do templo no século II a.C..
Na antigüidade, a cidade estaba na Tebaida, a capital do nomo Ombites, na ribeira leste do Nilo. Ombos foi unha fortificación militar baixo todas as dinastías exipcias, cos faraóns, os Ptolomeos e os romanos e gozaba de moita sona pola grandiosidade dos seus templos e a súa inimizade tradicional cos habitantes de Tentira.
[editar] Os templos
Subsisten dous templos, construidos coa pedra obtida das canteiras veciñas de Hadjar-selseleh. O máis notorio dos dous érguese sobre un outeiro areoso e parece ter sido unha especie de Panteón dado que, de acordo coas inscricións coñecidas, fóralle adicado a Aroeres (Apolo) e as demáis deidades do nomo de Ombites polos soldados acuartelados alí. O templo máis pequeno, no noroeste, estaba adicado a Isis. Ambos os dous son dunha arquitectura impoñente e ainda conservan as brillantes cores coas que os adornaron os seus construtores. Datan da época ptolemaica, coa excepción dunha entrada de caliza, construída dentro dunha parede de tixolo. Facía parte dun templo construído por Tutmosis III na honra do deus con cabeza de crocodilo, Sobek.
O templo de Kom Ombo, coñecido tamén como templo de Sobek e Haroris está en ruínas, mais resulta impoñente, especialmente pola súa ubicación, que o fai destacar á beira do Nilo. Foi excava do por Jacques de Morgan cara a 1893. É un edificio inusual, completamente simétrico, con dúas entradas, dúas salas hipóstilas e dous santuarios. Isto débese a que está dedicado a dous deuses: o lado esquerdo ao deus falcón Haroris (Horus o vello ou o grande) e ao direito a Sobek, divinidade local coa cabeza de crocodilo.
Comezouno a construir Ptolomeo VI no século II a.C., sendo Kom Ombo capital dun nomo do Alto Exipto, e rematouno Ptolomeo XII no século I a.C.. O emperador romano Augusto acrecentoulle o pilono da entrada cara o ano 30 a.c.. No local houber un santuario máis pequenos da época de Tutomose II atopándose vestixios que datan da Dinastía XVIII (1.550 a 1.063 a.c.).
[editar] Descrición
A planta, parecida á do templo de Edfu, consta dun patio, dúas salas (unha delas, o pronaos) e tres vestíbulos (en vez dos dous de Edfu); ten, porén, dous ambulacros misteriosos (só hai un en Edfu), dispostos en tres lados arredor das cámaras.
A fachada conta con dúas entradas, e a cada unha delas correspóndelle unha teoría de portas paralelas entre si. Apesar desta bipartición arquitectónica estrita, as dúas partes están unidas, moitos recintos son comúns e mesmo en ambas as dúas se tributaban honores ás dúas divindades. O pilono está decorado con figuras do emperador romano Domiciano facéndolle ofrendas á tríada de Sobek.
O patio está en ruínas, cos muros laterias e o pórtico destruídos. Nas dúas portas que conducen ao interior hai inscricións e figuras co nome de Tiberio. A ambos os lados da dobre porta hai representacións de Ptolomeo XII Neo Dionisio sendo purifiado por Horus e Thoth en presenza de Sobek (á direita) e de Haroris (á esquerda).
Desde el, dúas portas levan á primeira sala hipóstila,o pronaos. Nela, hai gravadas escenas protagonizadas por Haroris no muro esquerdo e por Sobek no direito. As columnas están talladas co loto do Alto Exipto e o papiro do delta do Nilo. Nas paredes, representacións rituais relacionadas coa purificación do rei, a consagración do templo e as dúas tríadas, cos nomes de Ptolomeo VIII Everxetes II, Cleopatra II e Ptolomeo XII Neo Dioniso.
Na segunda sala hipóstila, as paredes mostras escenas de ofrendas co nome de Ptolomeo VI Filométor e Ptolomeo VIII Everxetes II. A continuación sitúanse tres vestíbulos.
Nos santuarios vense decoracións semellantes ás da fachada. No corredor interno da esquerda están representadas as divinidades do Nilo. Hai tamén figuras alegóricas dos distintos territorias agrícolas. Na parte norte hai cartuchos de Nerón e de Vespasiano. Vense representadas tamén todas as fases da construción do templo e as técnicas usadas, así como un grupo de instrumentos cirúrxicos, xa que o templo acollía doentes. No chan, no exterior do santuario, ficaron gravados taboleiros de xogos para matar o tempo.
Diante do templo atópoase o Mammisi, ou templo do nacemento de Horus, construído por Ptolomeo VIII Everxetes II, moi deteriorado polo Nilo. A capela de Hathor está tamén ao sul do templo e nela hai varias momias de crocodilo que proveñen da necrópole de crocodilos próxima ao templo. No ano VII de Domiciano foi decorada na honra da deusa romana Afrodita.
Ao norte do templo de Kom Ombo hai unhas ruínas coptas e outro templo dedicado a Sobek construído por Caracalla
