Castelanismos morfosintácticos

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Os castelanismos morfosintácticos no galego poden ser clasificados segundo a clase ou subclase de palabra á que afecten:

Índice 1 Castelanismos no substantivo 2 Castelanismos no artigo 3 Castelanismos no pronome persoal 4 Castelanismos no demostrativo 5 Castelanismos no posesivo 6 Castelanismos no indefinido 7 Castelanismos no relativo e interrogativo 8 Castelanismos no verbo 9 Castelanismos no adverbio 10 Castelanismos na preposición 11 Castelanismos nos nexos 12 Castelanismos na interxección 12.1 Véxase tamén

[editar] Castelanismos no substantivo

1. no xénero:*a legume por o legume, *o análise por a análise.
2. no número:*ies por is, *tabúes por tabús

[editar] Castelanismos no artigo

1. emprego dos singulares *tódolo e *tódola.
2. non utilización da forma plena coa preposición por, ou da crase con con: *por o camiño
3. alteracións no uso: antropónimos, posesivos,...
4. emprego da forma masculina cos substantivos femininos: *o auga

[editar] Castelanismos no pronome persoal

1. non contracción de el/es, ela/s con de e en.
2. emprego de eu no canto de min, sobre todo en función oblicua (é máis alto ca *eu, por é máis alto ca min)
3. substitución sistemática de si polas formas analíticas e non reflexivas (para el, con el, canda el).
4. uso do pronome *elo
5. ausencia de connosco, convosco
6. desaparición dos valores de el (el pleonástico, reforzo interrogativo,...)
7. desuso de nosoutros, vosoutros,...
8. emprego da forma reflexiva co verbo afogar cando é unha acción fortuíta: *afogouse a consecuencia dunha cambra.
9. emprego da forma reflexiva do verbo marchar cando non indica unha longa ausencia: *marchouse pola mañá e volveu pola tarde.
10. uso do pronome reflexivo con verbo que porta o.d.: *laveime as mans.
11. uso pronominal de verbos que non o son: rin moito
12. confusión te/che
13. emprego de lle, lles no canto de o, os.
14. aparición dun reflexivo de interese inexistente na nosa lingua: *non me creo o que contas, *non te merecías ese trato.
15. uso de verbos de movemento como reflexivos cando non admiten a forma reflexiva: *caeuse da bicicleta, *subinme, *baixouse.
16. casar, beber, comer, morrer, etc. non admiten nunca a forma reflexiva.
17. ausencia do pronome de solidariedade.
18. colocación falsa do pronome.

[editar] Castelanismos no demostrativo

1. non utilización das contraccións do demostrativo. En especial co indefinido outro.
2. non utilización sistemática dos usos e valores especiais do demostrativo.
3. estos por estes,...

[editar] Castelanismos no posesivo

1. ausencia de secuencias feitas tradicionais: con estas, nestas,...
2. non utilización do artigo
3. non emprego dos valores de daquela
4. desaparición do posesivo distributivo.

[editar] Castelanismos no indefinido

1. Emprego de *unhos, *calquer, *calqueira, *quenqueira, *ninguién, *alguién
2. emprego de algún/s, algunha/s en oracións negativas (*non me causou problema algún)..

[editar] Castelanismos no relativo e interrogativo

1. emprego de *cuyo ou *cuio no canto de cuxo
2. emprego de *quenes (non ten plural)

[editar] Castelanismos no verbo

1. substitución de paradigmas de tempos verbais polos do castelán: dea/*de, deas/*des,...; estea/*esté,...
2. desaparición das alternancias do radical do tipo durmo, dormes, dorme..., sirvo, serves, serve.
3. desaparición das alternancias do radical do tipo bebo, bEbes, bEbe... e como, cOmes, cOme...
4. variacións na vogal temática: bater, combater, debater, concorrer, discorrer, ocorrer, percorrer, recorrer, transcorrer, render, rexer, converter, xemer,...
5. castelanismos no presente e no perfecto dos verbos en -ecer e -ucir: *conduxen, *obedezca.
6. castelanismo no presente dos verbos en -aer, -oer, -aír, -oír, -uír: *traigo, *intuio,...
7. alteración da p4 do perfecto dos verbos da segunda: comemos / *comimos
8. castelanismos nos temas de perfecto dos verbos irregulares
9. castelanismo nos verbos en -er (<eer), e -ir (<iir): *lees, *ríes.
10. alteracións na conxugación irregular: *cupo, *estuvo, *valdrei, *vades, *valga,...
11. forma composta de antepresente na perífrase ter + participio
12. uso da perífrase haber + participio, especialmente en pluscuamperfecto.
13. utilización da perífrase houbese + participio máis alá das súas posibilidades.
14. reducción do riquísimo sistema do galego de perífrases verbais
15. uso da preposición a en construcións perifrásticas do tipo ir + infinitivo.
16. desuso do infinitivo conxugado, mesmo en casos en que é obrigatorio.
17. alteracións da natureza funcional do verbo:
18. Recorrer é intransitivo e emprégase coa preposición contra: *recorreu a sentencia.
19. Uso reflexivo dos verbos rabuñar, calzar, cravar, lavar, afeitar,... cando van acompañados de o.d.: *fíxenme un pantalón na costureira.
20. Determinados verbos son empregados como transitivos cando, nun correcto galego, deberían empregarse como intransitivos: *cesaron o director, *foron cesados
21. Informar é intransitivo cando significa ‘emitir un informe’ e está acompañado da preposición sobre: *informaron negativamente a petición. O mesmo acontece con dictaminar.
22. Algúns verbos só son reflexivos nalgunha das súas acepcións (cerrar, coidar, correr, curar, endurecer, romper, saber,...: *a tenda cerrouse por falta de clientes.
23. Uso reflexivo de verbos que non o son en ningún caso: *morreuse o seu home.

[editar] Castelanismos no adverbio

1. reducción do número de adverbios. Utilización exclusiva dos que existen en español.
2. emprego de *mentras, *ahora.

[editar] Castelanismos na preposición

1. segundo termo da comparación, con nomes de parentesco, e con nomes propios de persoa: *vin teu irmán no cine, *matou ó gato.
2. igualación de ata e deica, de sobre de e encol de,
3. reducción do sistema de preposicións. Empréganse exclusivamente as que se asemellan ó español ou teñen traducción directa e non outras como canda, onda, perante, malia,...
4. aparición da preposición a na perífrase a + infinitivo
5. aparición da preposición a indebidamente co o.d. en liñas xerais debe empregarse cando o o.d. é un pronome persoal tónico, o
6. emprego de *hasta, *hastra, *sin, *según,...

[editar] Castelanismos nos nexos

1. uso da realización i da conxunción e ante consoante, o ou u: *i despois.
2. uso erróneo de como e coma e de ca, que: é tan alto *como ti. Gasta máis *ca gaña.

[editar] Castelanismos na interxección

1. substitución das interxeccións polas castelás

[editar] Véxase tamén

• Castelanismos fonéticos.
• Castelanismos ortográficos.
• Castelanismos morfosintácticos.
• Castelanismos léxicos.
• Castelanismos semánticos.
• Hipergaleguismo.
• Lusismo.
• Arcaísmo.
• Vulgarismo.
• Dialectalismo.