هلاکوخان
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
 |
پیشنهاد شده است که این مقاله یا بخش با هولاکوخان ادغام گردد. (بحث). |
هولاکو معروف به هلاکوخان یکی از چهار پسر « تولی » و نوه‌ی چنگیزخان مغول بود. مادر و نیز همسرش هر دو عیسوی مذهب بودند. هلاکو در سال 651 ه ق مامور تسخیر ایران مرکزی و غربی و فرونشاندن فتنه‌های اسماعیلیان و سرکوب خلیفه عباسی شد. لشگریان وی اکثراً از قبیله‌های عیسوی مذهب مغول بودند. اسماعیلیه نزدیک به پنجاه قلعه مستحکم را در منطقه طالقان و کوه‌های الموت در اختیار داشتند. ماموریت هلاکو به امر برادر بزرگترش منگوقاآن شروع شد. ابتدا یکی از امرای لشگرش به قلعه‌های اسماعیلیه حمله برد و تعدادی از آنها را ویران کرد؛ سپس خود هلاکوخان پس از تصرف ماوراء النهر در سال 653 ه ق از رود جیحون گذشت و پس از اینکه حاکم خراسان تسلیم او شد، بقایای اسماعیلیه را مورد هجوم قرار داد و توانست بر آنها چیره شود. هلاکو دستور داد کتابخانه عظیم و بی‌مانند الموت را نابود سازند؛ ولی عطاملک جوینی -دانشمند بزرگی که در خدمت هلاکوخان بود- اجازه خواست تا نفایس کتابخانه را جدا کند که موفق به این کار شد. هلاکوخان پس از فتح الموت عازم بغداد شد؛ در حالی که دانشمندانی چون خواجه نصیر طوسی، عطاملک جوینی و ابوبکر بن سعد اتابک در رکاب او بودند. در این زمان هفتمین و آخرین خلیفه عباسی بر تخت فرمانروایی بود. وی ایام را به مطالعه و لهو و لعب می گذراند و به سیاست و حکومت کاری نداشت. امور ممالک را وزیرش اداره می کرد. در رمضان سال 655 ه ق هلاکو کسانی را نزد خلیفه فرستاد و از او خواست تسلیم شده، خود یا وزیرش نزد او بیاید؛ اما خلیفه از این کار سرباز زد. از این رو هلاکوخان بغداد را محاصره کرد؛ طی چند روز مغولان وارد شهر شدند و قدم به قدم شهر را ویران کردند و بسیاری را به قتل رساندند. بالاخره شهر تصرف و خلیفه با نزدیکانش تسلیم شدند. هلاکو روز نهم صفر سال 656 هجری وارد بغداد شد و مستعصم به دست خود کلیه خزائن بغداد را تسلیم وی کرد؛ اما هلاکوخان خلیفه عباسی را به قتل رسانده و بدین ترتیب به عمر طولانی سلسله عباسی پایان داد. هلاکو پس از فتح بغداد متوجه شام شد و سلاطین خاندان ایوبی را -که حکومت‌های متعددی در آنجا داشتند- شکست داد. فتوحات هلاکو منجر به تاسیس سلسله‌ی ایلخانان گردید. خود وی پس از آن که با بستگان نزدیک خود -از جمله « برکای » پسر « جوچی »- دچار اختلاف شد، در سال 663 ه ق بیمار و پس از مدتی در سن 48 سالگی درگذشت.
