Linguae vasconum primitiae
Wikipedia(e)tik
Linguae Vasconum Primitiae euskaraz argitaratu zen lehen liburua izan zen, 1545. urtean eta Bernart Etxeparek idatzia.
15 bertsoz osatuta dago eta prosan idatzitako aurrekari bat du. Behenafarreraz daude idatzita eta 15 bertsoetariko 2 erlijioari buruz dira, 10 amodioari buruz, bertso bat berari buruz eta 2 Euskara hizkuntzarekiko gorespenak. Berari buruzko bertsoan Bernart Etxeparek Biarnon espetxeratua izan zela kontatzen du, traizio salaketa faltsu baten ondorioz.
Amodiozko bertsoetako batek honela dio:
- "Munduyan ezta gauzaric
hayn eder ez plazentic
Nola emaztia guiçonaren petic
buluzcorriric;
Besso biac çabalduric
dago errendaturic,
Guiçonorrec daguiela
harçaz nahiduyenic."
- ("Munduan ez da gauzarik
hain eder ez atseginik
nola emaztea gizonaren petik
biluzgorririk [izatea],
beso biak zabaldurik
dago errenditurik,
gizon horrek dagiela [egin dezala]
haregaz nahi duenik.")
Etxeparek Euskararen alde idatzi zituen bertso batzuk gaur egun ere asmo berberarekin erabiltzen dira, "Heuscara ialgui adi mundura" kasu. Amaierako kontrapasaren hasieran aurkitzen dira:
- "Heuscara ialgui adi campora
- Garacico herria
- Benedica dadila
- Heuscarari eman dio
- Behar duyen thornuya.
- Heuscara
- Ialgui adi plaçara
- Berce gendec vste çuten
- Ecin scriba çayteyen
- Oray dute phorogatu
- Enganatu cirela.
- Heuscara
- Ialgui adi mundura"
