Сьвяцілавічы

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Рака Беседзь

Сьвяцілавічы — вёска ў Веткаўскім раёне Гомельскай вобласьці, на рацэ Бесядзь, цэнтар сельсавету. За 30 км на ПнУ ад Веткі, 52 км ад чыг. ст. Гомель, на аўтадарозе Ветка—Чачэрск. 1042 жыхара (2000).

Зьмест

1 Гісторыя
2 Адміністрацыйна-тэрытарыяльная прыналежнасьць
3 Эканоміка
4 Адукацыя і культура
5 Помнікі гісторыі

[рэдагаваць] Гісторыя

Першая дакумэнтальная згадка датычыць 1565, калі Вялікі Князь Жыґімонт-Аўгуст надаў прывілеем пустое сяльцо Сьвяцілавічы, у якім «люди того сельца сего лета все в поветрие вымерли» баярыну чачэрскаму Ільлю Іванавічу. У 1625 ягоныя ўнукі Тымафей, Фёдар і Іван Шэлюты атрымалі ад Караля і Вялікага Князя Жыґімонта Вазы пацьвярджальны прывілей на Сьвяцілавічы. У 1638—1641 з Тымафеем і Фёдарам Шэлютамі судзіліся Яраш, Рыгор і Крыштаф Падвінскія, з-за права валоданьня Сьвяцілавічамі. Каралеўскі суд прызнаў, што Падвінскія ня слушна пазывалі Шэлютаў-Сьвецілоўскіх аб праве валоданьня.

У 1684 Якуб Шэлюта з жонкаю Барбараю з Праздома-Келчэўскіх, разам з сынам Яўхімам, прадаў сваю частку Сьвяцілавічаў Пятру Язерскаму за 2 100 злотых лічбы літоўскай. У 1725 Емяльлян, Лаўрэнці, Андрэй, Пётар, Ізідар, Ермалай і Ціхан Шэлюты прадалі агарод у Сьвяцілавічах Васілю Язерскаму. Ад Язерскіх частка зямлі перайшла да Шклярэвічаў і іншых. Гэтыя продажы справакавалі у далейшым доўгія судовыя працэсы за права валоданьня землямі ў Сьвяцілавічах паміж Шэлютамі, якія ў канцы 18 ст. сталі называць сябе Вяроўкінымі-Шэлютамі, і Язерскімі.

З 1774 Вяроўкіны-Шэлюты узнавілі працэс пра права валоданьня Сьвяцілавічамі, які цягнуўся да 1817, калі было вырашана, што ўсе часткі маёнтка Сьвяцілавічы, перашэдшыя ў іншыя рукі, мусяць быць вернутыя Вяроўкіным-Шэлютам, бо маёнтак быў надзены на ленным праве і землі не маглі быць прададзеныя альбо перададзеныя ў пабочныя рукі. Пакупнікам, калі змогуць даказаць сваё права на куплю, дазволена адшукваць свае прэтэнзіі ўзаконеным шляхам.

У канцы 18 ст. у Сьвяцілавічах, акрамя Вяроўкіных-Шэлютаў, жылі гэткія шляхецкія семьі: Драбышэўскія, Ляванды, Маліноўскія, Чапліцы, Шклярэвічы, Шэлякі, Язерскія.

У 19 ст. землі Сьвяцілавіч былі падзеленыя сярод шматлікіх прадстаўнікоў рода Вяроўкіных-Шэлютаў, а пасьля скасавання прыгоннага права большая частка зямлі перайшла да сялянаў. У 1911-14 найбольшымі кавалкамі зямлі валодалі: Васіль Рыгоравіч (120 дзес.), Мікалай Паўлавіч (82 дзес.) і Антон Дзяменьцьевіч (112 дзес.) Вяроўкіны-Шэлюты.

[рэдагаваць] Адміністрацыйна-тэрытарыяльная прыналежнасьць

У 1565 вёска ў тракце староства Чачэрскага Рэчыцкага павету Менскага ваяводзтва, пазьней проста ў складзе Рэчыцкага павету.

Пасьля Першага падзелу Рэчы Паспалітай ў складзе Расейскай Імпэрыі. У 1772—1778 у Рагачоўскай правінцыі Магілёўскай губэрні. У 1778—1796 у Рагачоўскім павеце Магілёўскага намесьніцва. У 1796—1801 у Рагачоўскім павеце Беларускай губэрні. У 1801-1917 у Рагачоўскім павеце Магілёўскай губэрні.

У 1917—1919 у прыфрантавой паласе расейска-германскага фронту, у падпарадкаваньні вайсковых уладаў Заходняга фронту РСФСР, у Заходняй вобласьці (Заходняй камуны) РСФСР.

У 1919—1926 у Гомельскім павеце Гомельскай губэрні РСФСР.

У 1926 у выніку Трэцяга ўзбуйненьня БССР тэрыторыя разам са Сьвяцілавічамі передадзена са складу РСФСР у склад БССР.

У 1926—1927 цэтар Сьвяцілавіцкага раёну Гомельскай акругі. У 1927—1930 у Веткаўскім раёне Гомельскай акругі. У 1930—1938 у ……, з 1935 — цэнтар Сьвяцілавіцкага раёну. У 1938—1956 цэнтар Сьвяцілавіцкага раёну Гомельскай вобласьці, з 1956 у Веткаўскім раёне Гомельскай вобласьці.

[рэдагаваць] Эканоміка

Пасьля аварыі на Чарнобыльскай атамнай станцыі Сьвяцілавічы знаходзяцца ў зоне высокага радыяцыйнага забруджаньня.

Два лясьніцтвы. Прадпрыемства электрасетак. Філія раённай сельгасхіміі. Філія раённага дарожна-рамонтнага будаўнічага ўпраўленьня. Філія Веткаўскага водаканала. Аптэка. Бальніца. Аддзяленьне сувязі.