Pidgin-Sprachen
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
E Pidgin-Sproch isch e eifachi Hilfssproch, wu ka entstoh, wänn verschiideni Gruppe ufenander stoße, wu sich nit verstehn.
Des isch viilmol im Handel un bi koloniale Eroberunge bassiärt - s hän sich eifachi Sproche mit ere begränzte Zahl vu Werter un ere primitive Grammatik rüsbildet. Diä Pidgin-Sproche hän als Elemänt vu verschiidene Sproche, aber eini herrscht meischtens vor - Änglisch, Portugiisisch, Franzesisch oder e anderi. D Muettersproch vu jedem Pidgin-Sprächer isch normalerwiis e alti Sproch - Änglisch, Chinesisch usw.
Nit alles, was eifach isch, isch Pidgin. Zum Beispiil sait eber du geh Gesundbrunnen. Aber e andere sait du Kesikburun gehn - "kesik burun" (brochini Nase) hän d Tirke s fir sii unüssprächlig Wort "Gesundbrunnen" (U-Bahnstation z Berlin) üsgsproche. Diä zwee Sätz stimme in dr Wortform (Gesundbrunnen/Kesikburun; geh/gehn) un in dr Wortfolg nit iberii un bilde wäge däm aü kei Pidgin.
In dr Vergangeheit hän sich verschiidini Pidgin-Sproche zu Kreolsproche entwicklet, anderi sin verschwunde, wu si nimmi brücht wore sin.
Üsgstorbe isch zum Biispiil Russenorsk, des isch e Pidgin gsii, wu am nordnorwegische Meerbord zwische norwegische Fischer un russische Kaüflit entstande isch. Do sin 39% vu dr Werter üs em Russische, 47% üs em Norwegische un 14% üs andere Sproche gsii. S het aü Mischwerter gää - so isch üs norwegisch "mange" un russisch "mnogo" s Russennorsk-Wort mango (viil) wore.
Was Pidgin ürspringlig bedittet het, isch umstritte. Dr Otto Weikopf fiährt verschiidini Dittunge uf, noch däne goht pidgin /pidschin/ zruck entwädder uf
- s änglisch Wort business (Handel) zruck, wu vu Chinese falsch üsgsproche wore isch oder
- s portugiisische Wort ocupacao (Handel) oder
- s hebräisch Wort pidjom (düsche) oder
- s portugiisisch Wort pequeno (glei, Kind) - do wär also Kindergebabbel assoziiärt wore.
[ändere] Web-Gleicher (Weblinks)
Dr Otto Weikopf iber Pidgin- un Kreolsproche
Dr Markus Hirnsperger iber s Russenorsk
